هاب دیجیتال دریای کاسپین؛ فرصت طلایی کشورمان برای تبدیل‌شدن به «دروازه داده» منطقه
سی نیوز-* در روز جهانی دریای کاسپین، نگاه‌ها معمولاً به سمت مسائل محیط‌زیستی و بحران کاهش تراز آب معطوف است، اما زیر امواج این پهنه آبی، جریانی مهم و رو به رشد در جریان است: «هاب دیجیتال دریای کاسپین». این پروژه می‌تواند مسیر آینده تبادل داده در منطقه را به شکلی بنیادین تغییر دهد و برای کشورمان ایران، هم هشداری جدی و هم فرصتی تاریخی محسوب می‌شود.
در سال‌های اخیر، کشورهای حاشیه دریای کاسپین مانند قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان، تلاش‌های قابل توجهی برای ایجاد مسیرهای فیبر نوری زیردریایی در این دریا به انجام رسانده‌اند. هدف اصلی این پروژه‌ها اتصال آسیای میانه به اروپا از مسیرهای کوتاه‌تر و امن‌تر است؛ مسیری که کارشناسان از آن به عنوان «جاده ابریشم دیجیتال» یاد می‌کنند. در این میان، کشورمان ایران به واسطه موقعیت جغرافیایی ویژه خود، می‌تواند به عنوان کوتاه‌ترین و ایمن‌ترین پل ارتباطی میان شرق و غرب ایفای نقش کند.
مزیت‌های استراتژیک ایران در این عرصه قابل توجه است. ایران نقطه تلاقی سه مسیر مهم زمینی، دریایی و دیجیتال است و مسیرهای فیبر نوری آن می‌توانند گزینه‌های پشتیبان و امن برای شبکه‌های منطقه‌ای فراهم کنند تا خطر قطعی ارتباطات به حداقل برسد. علاوه بر این، زیرساخت‌های بندری و مناطق آزاد کشورمان، به ویژه در بنادر امیرآباد، انزلی و آستارا، امکان ترکیب ترانزیت داده با ترانزیت کالا را فراهم کرده که می‌تواند ارزش افزوده اقتصادی چشمگیری ایجاد کند.
البته، چالش‌هایی نیز پیش روی ایران وجود دارد. در حالی که کشورهای رقیب پروژه‌های خود را آغاز کرده‌اند، کشورمان باید سرعت تصمیم‌گیری و جذب سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. فرصت حضور فعال در کنسرسیوم‌های بین‌المللی و جلب مشارکت بخش خصوصی وجود دارد، اما این پنجره فرصت محدود است و نباید از دست برود. این رقابت نه بر سر نفت و گاز، بلکه بر سر بیت‌ها و بایت‌ها در جریان است.
فیبر نوری امروز بیش از یک کابل ساده است؛ این مسیر حیاتی برای تجارت، ارتباطات، امنیت ملی و حتی دیپلماسی به شمار می‌رود. کشورمان ایران با ورود فعال به پروژه هاب دیجیتال دریای کاسپین می‌تواند جایگاه خود را از یک مسیر صرف عبور کشتی به یک مسیر استراتژیک عبور داده ارتقاء دهد.
در نهایت، دریای کاسپین تنها یک پهنه آبی برای صید یا حمل‌ونقل نیست، بلکه عمق آن حامل مسیری تازه برای آینده منطقه است. اگر کشورمان ایران به موقع وارد این عرصه شود، می‌تواند به «دروازه دیجیتال» منطقه تبدیل شود، جایگاهی که هم مزیت اقتصادی قابل توجه دارد و هم پشتوانه‌ای برای امنیت ملی به حساب می‌آید. روز جهانی دریای کاسپین بهترین فرصت است تا یادآوری کنیم که آینده این دریا تنها به سطح آبش وابسته نیست، بلکه به آنچه در اعماق آن می‌گذرد نیز ارتباط دارد.
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.