هلال دریایی ایران؛ نقش استراتژیک از خلیج فارس تا مدیترانه

سی نیوز-تحلیل–  ایران در سال‌های اخیر به دنبال افزایش نفوذ خود در مناطق استراتژیک خاورمیانه و شاخ آفریقا بوده است. یکی از ابزارهای مهم در این استراتژی، کنترل آبراه‌های حیاتی جهانی است که از دریای سرخ و خلیج عدن تا اقیانوس هند امتداد دارند. این تلاش‌ها به منظور تقویت حضور اقتصادی ایران در این مناطق استراتژیک انجام می‌شود و به تشکیل یک “هلال دریایی” منجر شده است که می‌تواند منافع کشورهای منطقه  را تضمین و قدرت‌های جهانی را تحت تأثیر قرار دهد.

یمن

یکی از نقاط کلیدی در این استراتژی تنگه باب المندب در نزدیکی سواحل یمن است. ایران از طریق حضور نظامی خود در این آبراه مانع گسترش راهزنی دریایی شده است  و از این رهگذر امنیت نسبی برای کشتیرانی بوجود آمده است.

سودان

تلاش‌های ایران برای گسترش نفوذ دریایی به سواحل یمن محدود نمی‌شود. ایران لاجرم به توسعه اقتصادی و ایجاد روابط تجاری بین المللی با کشور های منطقه است . در ماه‌های اخیر، مذاکراتی بین ایران و سودان برای ایجاد و توسعه عقبه تجاری و اقتصادی دریایی در سودان انجام شده است. این پایگاه به ایران امکان می‌دهد تا کنترل بیشتری بر مسیرهای حمل و نقل دریای سرخ داشته باشد و حضور راهبردی خود را در این منطقه تقویت کند.

اریتره

اریتره  کشوری واقع در شرق آفریقا، با سواحل طولانی در دریای سرخ، یکی از نقاط استراتژیک برای ایران است.  ضرورت دارد ایران از بنادر اریتره برای پشتیبانی لجستیکی  و تجاری از اقتصاد خود،  استفاده کند. دسترسی به بنادر اریتره به ایران امکان می‌دهد تا نفوذ خود را در دریای سرخ و امنیت  مسیرهای حمل و نقل دریایی افزایش یابد.

سومالی

ایران تلاش‌هایی برای ایجاد روابط با مناطق خودمختار در سومالی مانند ارض البنط (پانتلند) داشته است. این مناطق، با موقعیت استراتژیک خود در خلیج عدن، می‌توانند نقش مهمی در تقویت هلال دریایی ایران و توسعه تجارت بین المللی با قاره سیاه را تقویت و توسعه بخشد.

عمان

ایران از طریق تنگه هرمز، که یکی از مهم‌ترین آبراه‌های جهانی برای انتقال انرژی است، نفوذ قابل توجهی در کنترل این مسیر حیاتی دارد. هرچند عمان تحت نفوذسیاسی ایران نیست ولی همواره بعنوان یک کشور بی طرف نقش بی بدیلی داشته و نیزشریکی راهبردی بوده است، اما موقعیت جغرافیایی آن در نزدیکی تنگه هرمز باعث می‌شود که هر گونه همکاری یا تنش در این منطقه به شدت بر امنیت دریایی و انرژی جهانی تأثیرگذار باشد.

پاکستان

اگرچه بندر گوادر در پاکستان به طور رسمی تحت کنترل چین است و بخشی از پروژه کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) است، اما نزدیکی آن به مرزهای ایران و همکاری‌های اقتصادی و امنیتی ایران و پاکستان می‌تواند به نفع استراتژی دریایی ایران باشد.

سوریه

سوریه نقش مهمی در استراتژی هلال دریایی ایران ایفا می‌کند و به عنوان یک نقطه کلیدی در این برنامه جغرافیایی-سیاسی مورد توجه قرار دارد. ایران از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، حمایت های گسترده‌ی سیاسی و اقتصادی از دولت بشار اسد به عمل آورده است. حضور ایران امکان  ایجاد  پایگاه‌های لجستیکی در مناطق مختلف سوریه، به ویژه در نزدیکی سواحل مدیترانه را ایجاد کرده است.

همکاری با روسیه

ایران و روسیه در سوریه به عنوان دو متحد نزدیک عمل می‌کنند. همکاری‌های استراتژیک بین این دو کشور در سوریه به تقویت حضور ایران در مدیترانه و همچنین بهبود ظرفیت‌های اقتصادی و لجستیکی ایران در منطقه کمک کرده است.

با استفاده از این نقاط استراتژیک، جمهوری اسلامی ایران می تواند باتشکیل هلال دریایی علاوه بر تامین امنیت  تردد ناوگان تحت پرچم خود و سایر کشورها ، نقش اساسی در کنترل آبراه های حیاتی در دریای سرخ ، خلیج عدن و…. را بدست بیاورد؛همچنین این استراتژی به ایران امکان می‌دهد تا نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد و بر تجارت جهانی و انتقال انرژی تأثیرگذار باشد.