برای نجات خزر از خشک شدن، همت جمعی تمامی کشورهای حوزه این دریاچه ضروری است
سی نیوز ابعاد محیطی و اقتصادی عقب‌نشینی دریای خزر را بررسی می کند؛
به گزارش سی نیوز؛ سازمان فضایی ایران نیز با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای وضعیت سطح آب دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان را بررسی و کاهش سطح آب این دریا را تایید کرد.
مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر نیز بر اساس آمار از کاهش ۲ متری سطح آب این دریا از سال ۱۳۷۵ تا کنون خبر داد و اعلام کرده که فقط در سال گذشته سطح آب این دریا ۲۶ سانتیمتر کاهش یافته است.
ماه‌هاست که هشدارهایی درباره پیامدهای گوناگون زیست‌محیطی کاهش تراز و پس‌روی آب دریای خزرمطرح می‌شود و کارشناسان و صاحب‌نظران نگرانی‌هایی را از استمرار این وضعیت در سال‌های آتی مطرح می‌کنند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته در سال ٢٠١٧ مشخص شد که آب خزر تا سال ٢٠۵٠ پس‌روی خواهد داشت. این پس‌روی بنا به گفته کارشناسان به علت تغییرات اقلیمی است که احتمال افزایش آن نیز وجود دارد. حدود ۵۰ درصد پس‌روی آب دریای خزر به سرعت تبخیر آب در آن برمی‌گردد و در صورتی که این روند با همین سرعت ادامه یابد ٢٠ تا ٢۵ درصد مساحت خزر در بخش شمالی که سواحل روسیه را شامل می‌شود کاهش می‌یابد.
نتایج این مطالعات همچنین نشان داده که فقط در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ سطح آب دریای خزر حدود ۵۰ سانتیمتر کاهش یافته که این رخداد به عقب‌نشینی دریا از ۱۰ تا ۱۰۰ متر در نقاط مختلف ساحل منجر شده است.
بنا بر مطالعات و اندازه‌گیری دقیق زمینی که در ایستگاه‌های شاخص ساحلی دریای خزر انجام شد، این پس‌روی سبب افزایش قابل توجه محدوده ساحلی در طول بیش از۸۵۰ کیلومتر سواحل شمالی کشور شد.
کارشناسان بر این باورند که با تشدید روند کاهشی آب، در آینده‌ای نه چندان دور شاهد پس‌روی بیشتر دریا و خروج بخش عمده‌ای از بستر دریا خواهیم بود.
با توجه به این رخداد طبیعی به تاکید کارشناسان ضروری است که در گام نخست به اهمیت موضوع حفاظت از حریم و بستر دریا توجه شود و در گام بعدی نیز مسوولان دست‌اندکار نسبت به پیامدهای ناشی از این پدیده توجه جدی و برنامه‌ریزی اصولی و اساسی داشته باشند.
ایجاد چالش در زیرساخت‌ها، کاربری‌های اقتصادی، اجتماعی، اختلال در روند فعالیت بنادر و دریانوردی، صید و صیادی، خشک شدن ذخایر آبی وابسته به دریای خزر مانند تالاب‌ها و خلیج‌ها، افزایش عرصه ساحل، دخل و تصرف انسانی به حریم دریا و اثرات منفی بر آبخوان‌های ساحلی از جمله اثرات عقب‌نشینی و کاهش تراز سطح دریای خزر است.
شرایط به گونه‌ای است که حتی بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها با ادامه روند کنونی پس‌روی دریای خزر این احتمال وجود دارد که فعالیت برخی بنادر حاشیه این دریا در سال‌ها یا دهه‌های آینده متوقف شود.
برای جلوگیری از کم عمق شدن دریای خزر چه اقداماتی انجام شده است؟
در سال ۲۰۱۶، توافق نامه ای بین قزاقستان و روسیه امضا شد و کمیسیونی برای حفظ اکوسیستم حوضه رودخانه فرامرزی ژاییک (اورال) (رودخانه ای که از خاک روسیه می گذرد و در قزاقستان به دریای خزر می ریزد – ایجاد شد.
همچنین در سال ۲۰۲۰ سندی مبنی بر انجام تحقیقات در حوضه رودخانه های بزرگ (ژایک، ارتیس و غیره) امضا شد.
در حال حاضر، کارشناسان قزاق و روسی شروع به جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل ویژگی های هیدرولوژیکی بدنه های آبی در حوضه رودخانه ژاییک کرده اند.
بر اساس نتایج تحقیق، کارشناسان در نظر دارند پیشنهاداتی برای هماهنگ سازی رژیم مخزن در طول دوره سیل ارائه دهند.
این اقدامات امکان انجام رهاسازی های زیست محیطی را ممکن می کند، همچنین برای زمینه سازی و بهبود وضعیت اکولوژیکی رودخانه ژاییک (اورال)تخم ریزی فلاشینگ در این منطقه انجام شده است.
کارشناسان می گویند برای نجات خزر از خشک شدن همت جمعی تمامی کشورهای حوزه این دریاچه ضروری است و این اقدامات پراکنده تاثیر چندانی در کاهش آب خزر ندارد و به همین علت ایران می تواند نقشی مهم را در جلوگیری از پس رفت این دریاچه با همکاری سایر کشورها انجام دهد.
نظرات بسته شده است.