توسعه دریا محور از مدارس آغاز می‌شود
سی نیوز -* چشم‌انداز ایران در اقتصاد دریایی گسترده است اما کمتر کسی متوجه شده که یکی از حلقه های مفقوده این مسیر نه در اسکله‌ها و کشتی‌ها، بلکه در کلاس‌های درس است. در حالی که کشور با داشتن سواحل طولانی در شمال و جنوب، فرصت بی‌نظیری برای توسعه بنادر، حمل‌ونقل دریایی، گردشگری ساحلی و شیلات صنعتی دارد، نسل جوان هنوز از پایه‌ای‌ترین مفاهیم دریایی محروم است. نتیجه این خلأ آموزشی، کاهش بهره‌وری، خروج استعدادهای بومی و وابستگی صنعت به نیروهای غیربومی و خارجی است.
در حال حاضر چند دانشگاه دریایی فعال وجود دارد که دانشجویان می‌توانند در رشته‌های مهندسی دریایی، کشتیرانی و مدیریت بنادر تحصیل کنند. با این حال، بسیاری از دانش‌آموزان قبل از ورود به دانشگاه با مفاهیم دریایی آشنا نمی‌شوند و شناختی از فرصت‌های شغلی مرتبط با دریا ندارند. مدارس، به‌ویژه در استان‌های ساحلی، هنوز برنامه مدونی برای آموزش علوم دریایی و اقتصاد دریا محور ندارند. این خلأ باعث می‌شود علاقه و انگیزه دانش‌آموزان برای ادامه مسیر تحصیلی در رشته‌های دریایی شکل نگیرد و بسیاری مجبور شوند برای تحصیل به استان‌های دیگر مهاجرت کنند. نتیجه این روند، افزایش هزینه‌ها و خروج استعدادهای بومی است.
کمبود آموزش پایه‌ای دریایی اثر مستقیم بر صنعت و اقتصاد دارد. نیروی انسانی آموزش‌دیده و علاقه‌مند حلقه مفقوده توسعه بنادر، خطوط کشتیرانی و گردشگری دریایی است. حتی پروژه‌های بزرگ اسکله‌سازی و خرید شناور بدون نیروی متخصص محلی بهره‌وری کافی نخواهند داشت. در بسیاری از استان‌ها، توسعه بنادر و صنایع مرتبط با دریا ادامه دارد، اما کمبود نیروی آموزش‌دیده باعث وابستگی به افراد غیرساحلی و حتی نیروهای خارجی می‌شود. سرعت توسعه کاهش یافته و هزینه‌ها افزایش می‌یابد. پژوهش و نوآوری نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و ایران در رقابت منطقه‌ای و جهانی عقب می‌ماند.
تجربه کشورهای موفق در اقتصاد دریایی نشان می‌دهد که مسیر توسعه پایدار از مدارس آغاز می‌شود. در کشورهای پیشرو دانش‌آموزان از مقطع ابتدایی با علوم دریایی، شیلات، حمل‌ونقل دریایی و فرصت‌های شغلی مرتبط آشنا می‌شوند. باشگاه‌ها و اردوهای دریایی، بازدید از بنادر و مراکز عملی، باعث شکل‌گیری علاقه و انگیزه دانش‌آموزان می‌شود و مسیر آینده تحصیلی و شغلی آن‌ها روشن می‌شود. چنین روندی وقتی دانش‌آموز وارد دانشگاه می‌شود، او را به نیروی انسانی آماده، ماهر و با انگیزه تبدیل می‌کند. بدون این زنجیره، حتی دانشگاه‌های فعال دریایی نیز نمی‌توانند نیروی مورد نیاز بازار کار را تأمین کنند.
یکی دیگر از مشکلات نبود هماهنگی میان آموزش پایه و نیازهای واقعی صنعت است. مدارس و دانشگاه‌ها هنوز ارتباط مستمر و مؤثری با بنادر و صنایع دریایی ندارند. نتیجه این است که بسیاری از فارغ‌التحصیلان بدون تجربه عملی وارد بازار کار می‌شوند و بهره‌وری کاهش می‌یابد. این شکاف میان آموزش و عمل، یکی از اصلی‌ترین موانع توسعه اقتصاد دریایی ایران است.
راهکار روشن است؛ ایجاد یک برنامه ملی جامع که آموزش دریایی را از مدارس آغاز کند و با دانشگاه‌ها و مراکز مهارتی پیوند دهد. این برنامه می‌تواند شامل آموزش درسی، اردوهای عملی در بنادر، باشگاه‌ها و کلاس‌های مهارتی، تشویق دانش‌آموزان به انتخاب رشته‌های دریایی و همکاری مستقیم مدارس با دانشگاه‌ها و صنایع باشد. چنین شبکه‌ای می‌تواند نسل آینده متخصصان دریایی کشور را تربیت کند و ایران را به یک قدرت اقتصادی دریایی در منطقه تبدیل کند.
سرمایه‌گذاری در آموزش پایه‌ای دریایی نه تنها اقدامی آموزشی بلکه سیاستی راهبردی و اقتصادی است. تربیت نسل جدید متخصصان، بهره‌وری بنادر و خطوط کشتیرانی را افزایش می‌دهد، گردشگری دریایی را توسعه می‌دهد، پژوهش و نوآوری را تقویت می‌کند و وابستگی به نیروی غیربومی را کاهش می‌دهد.
اقتصاد دریایی ایران از کلاس‌های درس آغاز می‌شود، نه صرفاً از اسکله‌ها و کشتی‌ها. سرمایه‌گذاری در آموزش پایه‌ای، سرمایه‌گذاری در آینده کشور است و تنها با ایجاد شبکه‌ای منسجم از مدارس تا دانشگاه‌ها، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های دریا به شکل پایدار و بهینه بهره‌برداری کند. نسل جدید متخصصان دریایی، کلید گشایش در اقتصاد دریا محور کشور است و بدون آن، حتی بهترین زیرساخت‌های فیزیکی نیز نمی‌تواند تحقق وعده‌های اقتصادی را تضمین کند.
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.