ضرورت توسعه مزارع دریایی با الگوگیری از تجربیات موفق چین
سی نیوز-گزارش تحلیلی – کشورمان ایران به‌عنوان کشوری با بیش از 5,800 کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب، یکی از پتانسیل‌های برتر در حوزه شیلات و آبزی‌پروری در جهان است. با این وجود، کاهش ذخایر آبزیان، مشکلات زیست‌محیطی و اقتصادی، و فشارهای ناشی از صید بی‌رویه، نیاز به تحول در مدیریت منابع دریایی را آشکار ساخته است.
چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده آبزیان در جهان، با سرمایه‌گذاری‌های هدفمند و استفاده از فناوری‌های نوین، به‌عنوان الگویی موفق در این حوزه شناخته می‌شود. بررسی تجربیات این کشور می‌تواند راهنمایی موثر برای توسعه این صنعت در کشورمان باشد.
چین؛ الگوی جهانی در توسعه مزارع دریایی
چین در دو دهه اخیر با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، به پیشرفت‌های شگرفی در حوزه مزارع دریایی دست یافته است. این کشور توانسته است بیش از 65 درصد از تولید جهانی محصولات شیلاتی را به خود اختصاص دهد.
پروژه‌های موفق چین:
- مزرعه دریایی شنزن: این پروژه که با وسعتی بیش از 50 هزار هکتار اجرا شده است، با استفاده از هوش مصنوعی و حسگرهای زیست‌محیطی، سالانه 10 میلیون تن انواع ماهی و میگو تولید می‌کند.
- زیستگاه‌های مصنوعی در دریای زرد: چین در این منطقه با نصب ساختارهای زیرآبی، زیستگاه‌های جدیدی برای گونه‌های در حال انقراض ایجاد کرده و بهره‌وری این منطقه را تا 30 درصد افزایش داده است.
- مزارع دریایی شناور در هائینان: این مزارع مجهز به سیستم‌های خودکار مدیریت و پرورش آبزیان هستند و توانسته‌اند نرخ مرگ‌ومیر گونه‌ها را تا 15 درصد کاهش دهند.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که موفقیت چین در این زمینه نتیجه ترکیبی از سرمایه‌گذاری های بلندمدت، نوآوری فناورانه و سیاست‌های حمایت‌گرایانه است.
وضعیت فعلی ایران در حوزه شیلات و آبزی‌پروری
ایران با تولید سالانه 1.3 میلیون تن آبزیان، سهم قابل‌توجهی از تولید منطقه را در اختیار دارد. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت بالقوه کشورمان در این حوزه به بیش از 2 میلیون تن در سال می‌رسد.
چالش‌های کلیدی :
- کاهش ذخایر آبزیان: بر اساس آمار، ذخایر ماهیان تجاری در خلیج فارس طی دو دهه گذشته بیش از 40 درصد کاهش یافته است.
- صید غیرمجاز: سالانه حدود 200 هزار تن صید غیرمجاز ثبت می‌شود که به تخریب اکوسیستم‌ها دامن زده است.
- فقدان زیرساخت‌های مدرن: تنها 20 درصد از پروژه‌های شیلاتی کشور به فناوری‌های روز مجهز هستند.
- آلودگی‌های زیست‌محیطی: ورود آلاینده‌های صنعتی و نفتی به آب‌های خلیج فارس و دریای عمان، زیستگاه‌های طبیعی را تحت فشار قرار داده است.
تحلیل‌گران معتقدند که عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و فقدان سیاست‌های حمایتی از تولیدکنندگان، از دلایل اصلی رکود در این بخش محسوب می‌شود.
فرصت‌های توسعه مزارع دریایی در ایران
با توجه به مزیت‌های جغرافیایی منحصر به‌فرد و پتانسیل‌های موجود در سواحل کشور، ظرفیت‌های بزرگی برای توسعه مزارع دریایی وجود دارد. در این راستا، سواحل مکران با دسترسی به آب‌های عمیق و مناسب، یکی از بهترین مناطق برای راه‌اندازی مزارع دریایی به‌شمار می‌آید. همچنین دریای کاسپین نیز ظرفیت بالایی برای پرورش گونه‌هایی مانند خاویار و ماهیان سردآبی دارد.
این توسعه می‌تواند به‌طور چشمگیری به رشد اقتصاد کشور و اشتغال‌زایی کمک کند. پیش‌بینی می‌شود که راه‌اندازی مزارع دریایی بیش از 50 هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند. افزون بر این، افزایش صادرات محصولات دریایی به کشورهای حاشیه خلیج فارس و جنوب شرق آسیا، می‌تواند سالانه بیش از 500 میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشته باشد.
الگوگیری از چین؛ گام‌هایی برای ایران
همچنین می‌توان با استفاده از تجربیات موفق چین، به توسعه شیلات و آبزی‌پروری شتاب بخشید. یکی از گام‌های مؤثر در این مسیر، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های بومی است. این شامل تولید زیستگاه‌های مصنوعی، استفاده از حسگرهای زیست‌محیطی برای کنترل شرایط آب و توسعه سیستم‌های خودکار پرورش آبزیان می‌شود. همچنین، راه‌اندازی پروژه‌های پایلوت در سواحل جنوبی کشور با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان و تمرکز بر پرورش گونه‌های خاصی مانند میگو، ماهی و خاویار، می‌تواند راهگشای توسعه این بخش باشد.
مزایای پیش‌بینی‌شده ای که برای کشورمان وجود دارد عبارتند از:
- افزایش تولید
- حفاظت از محیط‌زیست
- تقویت اقتصاد محلی
- توسعه صادرات
تحلیل‌ها نشان می‌دهند که توسعه مزارع دریایی نه‌تنها یک فرصت اقتصادی بلکه ضرورتی برای بقای منابع دریایی کشور است. تجربیات موفق چین می‌تواند الگویی مؤثر برای کشورمان باشد. برای بهره‌برداری از این پتانسیل‌ها، نقش ویژه دولت در ایجاد سیاست‌های حمایتی، تأمین زیرساخت‌ها و تسهیل فرآیندهای قانونی بسیار مهم است. با اتخاذ سیاست‌های حمایتی، بهره‌گیری از فناوری‌های روز و جلب همکاری‌های بین‌المللی، ایران می‌تواند به یک بازیگر برجسته در حوزه شیلات و آبزی‌پروری منطقه تبدیل شود. این رویکرد همزمان با حفاظت از محیط‌زیست، تقویت اقتصاد محلی، توسعه اقتصاد دریامحور و افزایش تولید ملی، چشم‌انداز روشنی برای آینده کشور ترسیم خواهد کرد.
نظرات بسته شده است.