مراسم نوروزی، الهام‌یافته از آئین‌های دریائی است
یادداشت نوروزی
بر باغ و راغ و گلشن و صحرا مبارکست
بر خاکیان جمال بهاران خجسته باد
بر ماهیان تپیدنِ دریا مبارکست
(مولوی، دیوان غزلیات شمس تبریزی)
عید در لغت به معنی جشن و فراهم شدن شادمانی است و هر روزی که در آن حادثه‌ای مبارک، فرخی و شادی برای مردم فراهم آورد، عید است. برای ما ایرانیان هنگامی که جهان نو می‌شود و شکوفه‌ها و سبزه‌ها به همراه دلنشین‌‌ترین نغمه‌های پرندگان خوش رنگ آسمانی، خبر از آمدن بهار می‌دهند عید آغاز می‌شود.
سال مان را نو می‌کنیم و احوالمان خوش می‌شود. گرد و غبار از رخت و لباس زندگی پاک می‌کنیم و برای دیدار مجدد یکدیگر و عرض سلامت و تحیت به گرد هم جمع می‌شویم و لحظات بسیار شیرینی را تجربه می‌کنیم. در این ایام می‌کوشیم شادی خود را به دل‌های غمگین و اندکی ناامید نیز تقدیم کنیم و خنده‌هایمان را به چهره‌های اندوه زده هدیه دهیم.
آنچه داریم را با یکدیگر تقسیم می‌کنیم تا با مهربانی و شفقت طعم مستانه زندگانی را احساس کنیم یعنی قیامت طبیعت و زنده شدن دشت و دریا به حرارت و گرمی حیات ما نیز رخنه می‌کند و کدورت‌ها و کینه‌ها می‌روند که از جنس زمستان‌اند و محبت و صمیمت می‌آید که از رنگ بهار است.
در اسناد تاریخی مستند به سوابق مندرج در کتب تاریخی، نوروز از جمله بزرگترین جشن ایرانیان پارسی و آریائی زبان است که از ایام کهن تا به امروز، بر جای مانده است. نوروز، در آئینه ادبیات نیز، انعکاس‌دهنده همین موضوع است. از سوی دیگر، مصادف شدن آن با آغاز فصل بهار و شکوفائی دوباره درخت و باغ و راغ و آراسته شدن سطح زمین به شکوفه و گل و مترنم شدن فضا به آوای دلکش پرندگان و عطرآگین بودن هوا به بوی بابونه و نعنا و گل سرخ و مریم، از جمله انگاره‌های پروراندن و عمومیت‌پذیر شدن آن است.
نوروز، برخاسته از شرایط ویژه طبیعی است و به همین دلیل در برگزاری آن، نقش آثار طبیعی و عوامل متصل به طبیعت، از جمله محورهای اصلی در برگزاری آن است.
ماه فروردین، ماه فره و شان و روح‌های پاک است و روز اول آن، با نام خداوند آغاز می‌شود و چون بر اعتدال ربیعی (بهار) و تعادل ساعت (تساوی روز و شب در روز نخست) قرار دارد، واجد معنی دوباره رستاخیز طبیعت و عید انسان است تا مجدد به زندگی خود، رنگ و لعابی تازه دهد.
رستاخیز طبیعت و وجود جلوه‌های بصری طبیعت در نوروز، دستمایه اصلی برای دعوت آدمی به تجدید نگاه به خود است. تجدید نگاهی تا طی آن، آدمی به شستشوی تن و روان خود بپردازد. چشم‌ها را بشوید تا جور دیگر ببیند!
وجود محوریت دریا و آب رودخانه، بیانگر این نکته است که بخش قابل توجهی از مراسم نوروزی، الهام‌یافته از آئین‌های دریائی و یا به‌عبارتی الهام گرفته از آئین‌های مربوط به جوامع دریائی است که ضمن آنکه، در زنده‌داری آن نقش داشته‌اند به انتقال و اشاعه آن نیز مبادرت کرده‌اند.
در نوروزهای دریائی، نقطه اشتراک و پیوند ”زمان“ یا ”طبیعت“ فصل بهار دریائی است. به‌عبارتی اگر در نوروز نقطه اشتراک و پیوند زمان با طبیعت، فصل بهار طبیعت است. در نوروز دریائی این نقطه اشتراک و پیوند را، فصل بهار دریا یعنی مساعد شدن دریا برای دریانوردی و صید فراهم می‌آورد. در این میان و بدون توجه به دو ماهیت بهارانه ”بهار طبیعت“ و ”بهار دریا“، ”ماهیت آب“ فصل مشترک این دو آئین بزرگ ”نوروز طبیعت و نوروز دریائی“ است.
جشن‌ها در مراسم نوروز دریائی نیز واجد معانی بزرگی در خصوص ویژگی‌های بهره‌گیری از آب است. از مراسم دریائی هند و آفریقائی گرفته تا آسائی و اروپائی ورود مراسم دریائی به کشورهای دریائی اروپائی را باید ناشی از تعاملات به ارتباط‌های تجاری و بازرگانی دانست که زمینه اصلی ارتباط‌های فرهنگی فراهم آورد‌ه‌اند.
فنیقیان که دریانوردانی دلیر و بازرگانانی زیرک بودند، توانستند انحصار کمابیش تمام بازرگانی بین‌المللی را به‌دست آورند. آنان در قاره آسیا پیمان‌هائی با کشورهای همسایه بستند که کاروان‌های حاصل کالاهایشان را به بندرهای فنیقیه بیاورند. سیاست‌های دریائی آنان از این هم چشمگیرتر بود و از ۸۱۴ قبل از میلاد، کرانه‌های دریای مدیترانه پر از بنگاه‌های تجارتی و انبارهای آکنده از فرآورده‌های محلی بود که ناوگان‌های فنیقیه به مشرق زمین می‌بردند.
در کنار اختراع حروف الفبائی و رونق تجارت دریائی، فنیقیان در انتقال دستورهای اجتماعی و مناسبت‌های آئینی و دینی و پرستش‌های اعتقادی از شرق به غرب و در منطقه داخلی بین‌النهرین اثرگذار شدند. ناشی از آن، بسیاری آداب از تمدن پادشاهی‌های بزرگ و کوچک، وارد به سرزمین‌های دیگر شدند. در این زمان، حروف الفبائی، به کمک تصاویر و تصویرسازی آمد و به حکاکی بر سنگ‌ها، علاوه بر تصاویر، خط نگاره‌هائی نیز افزوده شد.
استقرار مادها به مانند پارس‌ها، در امتداد زاگرس و پس از آن در امتداد خلیج‌پارس به دامنه فعالیت فنیقیان افزود و به این ترتیب، مادها و پارس‌ها و در کناره خلیج‌فارس، پهلو به پهلوی فنیقیان قرار گرفتند و در تجارت و انتقال آئین‌ها، از طریق دریا، شرکت جستند.
مراسم آئینی، مملو از نکات معنائی در مهرورزی، دوستی، وفاق و همراهی هستند.طی مراسم آئینی، آداب انسان بودن تعلیم می‌گردد تا که در جریان زندگی، زندگی انسانی داشتن، پیش روی هر رفتاری قرار گیرد. زندگی جلوه‌های روشن بسیاری دارد و فرصت‌هائی چون مراسم اعیاد و جشن‌ها، انگیزه‌ای برای توجه به این جلوه‌ها هستند. این فرصت‌ها را نباید از دست داد.
آب و دریا، منشاء معنوی زندگی ابناء بشر هستند و همیشه، انسان‌ها را بشارت به هستی پاک می‌دهند.
علت ماندگاری نوروز در فرهنگ اقوام و ملل، چیزی جز وجود همین فرازهای معنائی نیست. این فرازها، باعث فراز نگاه‌های آدمی شده و زمینه‌ای گردید است تا که آدمی به خود و به ارزش‌هایش، اندیشه کند.
نوروز تپش قلب ایران، کهن ترین یادگار جمشید شاه پیشدادی بخشنده آماج اصلی شادی، امید و انگیزه پایداری، محور دوستی و عشق و محبت، بزرگترین، قشنگ ترین و انسانی ترین جشن ملی ایرانیان نجیب و نیک سرشت و با احساس در طول تاریخ سرزمین ایران بوده است. برگزاری مراسم نوروزی که نمادی یکه و ممتاز از مهمان نوازی ایرانیان در جهان است به ما نیرو و توان می دهد تا با الهام از گذشته همت در حال و امید به آینده در ساختار پیوند بزرگ ملی و ایرانی آباد، هرچه بیشتر تلاش نماییم.
برآمدن بهار طبیعت و دگرگونی عالم هستی، تلنگری است بر بیداری دلها تا راه و رسم تحول و نو شدن را دریابیم. پس با آمدن سالی نو و بهاری نو، جامه نو کنیم و خزان آنچه در این سال گذشت را به نسیم بهاری بسپاریم و شکوفایی بهار طبیعت را به جان گره زنیم و با احسن الحال به سراغ تقویم و تقدیر جدید رویم.
امیدواریم که درسال جدید و فصل رویش دوباره طبیعت در سایه توجهات الهی و تلاش مسئولان، تلاشگران و فعالان صنایع دریایی گامی موثر در حوزه مشکلات، معضلات و مطالبات حال حاضر ذینفعان و فعالان صنعت دریایی و بندری برداشته شود و آینده ای روشن برای این صنایع در کشور فراهم گردد و شاهد روزگاری روشن و امیدبخش در زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم باشیم.
آرزویِ بهروزی، سربلندی، سلامتی، آرامش و شادمانی برای یکایک همکاران، اعضای محترم هیئت مدیره و مدیران و کارکنان ارجمند شرکت های عضو انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران در پایان سال و نوروز باستانی داریم.
گل ها جواب زمین اند به سلام آفتاب،
نه زمستانی باش که بلرزانی،
نه تابستانی باش که بسوزانی،
بهاری باش تا برویانی.
تولید و انتشار اختصاصی: سی نیوز
لینک کوتاه: https://seanews.ir/45261
نظرات بسته شده است.