نبرد صیادان کاسپین با امواج مشکلات
سی نیوز– صیادی در سواحل شمالی ایران، به‌ویژه در دریای کاسپین ، یکی از مشاغل اصلی برای تأمین معیشت بیش از 9,500 خانواده در استان‌های گلستان، مازندران و گیلان است. اما این روزها، این صنعت سنتی با چالش‌های متعدد اقتصادی، محیط‌زیستی و اجتماعی مواجه است که زندگی این صیادان را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
مشکلات محیط‌زیستی
یکی از اصلی‌ترین مشکلات، پسروی آب دریای کاسپین است که تا 18 متر عقب‌نشینی کرده و ارتباط دریا با رودخانه‌ها را قطع کرده است. این مسئله موجب کاهش چشمگیر ذخایر ماهی‌های رودکوچ، مانند ماهی سفید و کپور، شده است. این ماهیان برای تخم‌ریزی به رودخانه‌ها نیاز دارند و با قطع ارتباط دریا و رودخانه‌ها، تخم‌ریزی طبیعی آن‌ها مختل شده است.
همچنین، افزایش میزان گل‌ولای در نوار ساحلی و تخریب بستر‌های طبیعی تخم‌ریزی ماهیان، وضعیت ماهیگیری را بدتر کرده است. کاهش شدید ذخایر ماهیان باعث شده که صیادان در تورهای خود با صید بسیار کمی مواجه شوند، و به سختی بتوانند از فعالیت خود سودی کسب کنند.
مشکلات اقتصادی
هزینه‌های بالای ادوات صیادی، مانند خرید تور، لاکش، و تجهیزات قایق و تراکتور، نیز بر دوش صیادان سنگینی می‌کند. به گفته یکی از صیادان، هر تور ماهیگیری اکنون به قیمت بالای ۳ میلیارد تومان خریداری می‌شود و هزینه تعمیر و نگهداری تجهیزات نیز بسیار زیاد است. علاوه بر این، بنزین قایق‌ها با قیمت آزاد تهیه می‌شود، در حالی که سهمیه سوخت کافی برای این شغل حیاتی وجود ندارد. فرسودگی قایق‌ها و تراکتورهای صیادی، بدون امکان نوسازی و تعمیر مناسب، مشکلات اقتصادی را برای این جامعه بیشتر کرده است.
مشکلات اجتماعی
یکی از مهمترین دغدغه‌های صیادان شمالی نبود بیمه است. بیشتر صیادان به دلیل شش ماهه بودن فصل صید، توانایی پرداخت حق بیمه برای دوران بی‌کاری را ندارند. این باعث می‌شود که بسیاری از آن‌ها در پایان دوره کاری خود، بدون داشتن سابقه بیمه کافی، از هیچ حمایت اجتماعی برخوردار نباشند. علاوه بر این، محدودیت‌های موجود در مناطق حفاظت‌شده مانند آشوراده و میانکاله، دسترسی به زیرساخت‌های اولیه مانند برق، آب شرب و امکانات مناسب زندگی را برای این صیادان به‌شدت محدود کرده است.
پیشنهادات به دولت
- حمایت مالی و تسهیلات ارزان‌قیمت: تأمین اعتبارات مناسب جهت خرید ادوات نو و تعمیر تجهیزات فرسوده از طریق وام‌های کم‌بهره و یا یارانه‌های دولتی می‌تواند فشار اقتصادی بر صیادان را کاهش دهد.
- بیمه و بازنشستگی: ایجاد برنامه‌های حمایتی بیمه و بازنشستگی ویژه برای صیادان و تسهیل در پرداخت حق بیمه به منظور تأمین امنیت شغلی و اقتصادی این قشر، باید از اولویت‌های دولت باشد.
- مدیریت منابع دریایی: بازسازی ذخایر طبیعی ماهیان و احیای محیط‌های رودخانه‌ای برای تخم‌ریزی ماهیان، به همراه افزایش اقدامات حفاظتی و زیست‌محیطی برای کاهش تأثیرات تغییرات اقلیمی، می‌تواند ذخایر ماهیان کاسپین را بهبود بخشد.
- توسعه زیرساخت‌ها در مناطق حفاظت‌شده: دولت باید با هماهنگی محیط‌زیست، راهکارهایی برای بهبود زیرساخت‌های زندگی صیادان در مناطق حفاظت‌شده فراهم کند. امکان دسترسی به برق، آب شرب و نوسازی اقامتگاه‌های صیادان از نیازهای فوری این مناطق است.
- نقش سازمان شیلات و برنامه‌های آتی: سازمان شیلات ایران نیز سعی دارد با توسعه طرح‌های پرورش ماهی مولد و بچه‌ماهی، وضعیت ذخایر ماهیان دریای کاسپین را بهبود بخشد. اما به‌رغم این تلاش‌ها، بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی و اجتماعی صیادان همچنان به قوت خود باقی است. صیادان از عدم تحقق وعده‌های دولتی در خصوص سهمیه بنزین، نوسازی تجهیزات و کاهش تعرفه‌های بیمه گلایه‌مند هستند.
طبق گفته‌های کارشناسان، یکی از دلایل اصلی عدم پوشش کافی بیمه برای صیادان، اختلافات بین تأمین اجتماعی و نهادهای دولتی است. از سال ۹۲، تأمین اجتماعی این گروه از شاغلان را از کاهش تعرفه بیمه خارج کرد و شرکت‌های تعاونی صیادی را مشمول این کاهش ندانست. این اختلافات باعث شده تا همچنان نرخ بالای بیمه و عدم پشتیبانی مناسب برای بازنشستگی در بین صیادان یک معضل بزرگ باقی بماند. - خشکسالی و تأثیرات اقلیمی: خشکسالی و تغییرات اقلیمی نیز نقش بزرگی در مشکلات این منطقه ایفا کرده‌اند. کاهش منابع آب و قطع ارتباط رودخانه‌ها با دریا، باعث کاهش شدید ماهیان استخوانی شده است. دریاچه کاسپین 90 درصد از گونه‌های ماهیان رودکوچ را داراست و تخریب محیط زیست این گونه‌ها تأثیرات مستقیمی بر میزان صید دارد.
صیادی در شمال ایران، با وجود چالش‌های گسترده، همچنان یک پتانسیل مهم برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق به شمار می‌آید. با حمایت‌های مؤثر از سوی دولت در زمینه مدیریت منابع طبیعی، بهبود زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی، و ایجاد برنامه‌های حمایتی مانند بیمه و بازنشستگی، این صنعت می‌تواند به شکوفایی برسد. بهبود وضعیت صیادان نه تنها معیشت هزاران خانواده را تأمین خواهد کرد، بلکه به حفظ فرهنگ و میراث غنی این مناطق نیز کمک می‌کند.
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.