ضعیف شدن سازمان همکاری‌‎های اقتصادی/ «اکو» نیازمند روح تازه

سبزعلیپور گفت: به نظر بنده سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) طی ۶ دهۀ گذشته چندان موفق نبوده مگر اینکه سران کشورهای عضو “اکو” در اجلاس ترکمنستان برنامه جدیدی تدوین کنند و روح تازه ای در کالبد بی جان “اکو” بدمند.

به گزارش سی نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم، محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در آستانه برگزاری پانزدهمین اجلاس سران اکو در ترکمنستان درباره عملکرد ضعیف این سازمان گفت: سازمان اکو یا همان سازمان همکاری های اقتصادی (Economic Cooperation Organization) یکی از قدیمی ترین سازمانهای اقتصادی است که در سال 1341 برای اولین بار با نام (آر سی دی) یا همان “سازمان همکاری عمران منطقه ای” با حضور و محوریت سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه پایه ریزی شد. مقر این سازمان هم از ابتدا در ایران (تهران) تعیین گردید. بعد از انقلاب اسلامی در سال 1357 فعالیت این سازمان با وقفه ای مواجه شد، اما از سال 1364 مجدداً با نام جدید “اکو” حیات خود را آغاز کرد که امروز نزدیک به 60 سال از تأسیس این سازمان میگذرد و قریب به 40 سال است که “اکو” بعد از انقلاب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده و در حال حاضر 10 کشور هم عضو این سازمان هستند. جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان 10 عضو سازمان همکاری اقتصادی “اکو” را تشکیل میدهند. ‌

وی افزود: این سازمان هم اکنون با 10 عضو، حدود 500 میلیون نفر جمعیت و 8٬620٬697 کیلومتر مربع وسعت، امکاناتی همچون نفت، گاز و صنایع بزرگ و گوناگونی در اختیار دارد. طبق اساسنامه این سازمان، “اکو” باید برای بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو تلاش کند و برای حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه نیز فعالیت نماید. از دیگر اهداف “اکو”، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در این ده کشور است. این سازمان همچنین می بایست برای تسریع برنامه توسعه حمل و نقل و ارتباطات کشورها نیز فعالیت کند.

علیپور در ادامه به فعالیت “سازمان اکو” در چند دهه ای که گذشت اشاره کرد و گفت: کشورهای عضو سازمان اکو می توانستند در این چند دهه با هم مبادلات تجاری خوبی داشته باشند اما هیچ وقت آنطور که باید و شاید با هم ارتباط تنگاتنگ اقتصادی نداشته اند!! طی 60 سال گذشته چندان تحرک چشمگیر و قابل استنادی بین اعضاء در قالب “سازمان اکو” دیده نشده و اگر هم روابط اقتصادی بین دو کشور عضو مثل ایران و ترکیه وجود داشته، دو جانبه بوده و هیچ ربطی به “سازمان اکو” نداشته است.

وی تصریح نمود: این سازمان میتوانست یکی از سازمانهای اقتصادی بزرگ منطقه ای باشد اما تجربه نشان داده که برخی از کشورهای عضو چندان روابط سیاسی خوبی با هم نداشته مثل کشور آذربایجان با ایران که اخیراً با سفر معاون نخست وزیر آن کشور به ایران، ظاهراً ابرهای تیره اختلاف در حال گذر از آسمان این دو کشور میباشد (البته به اختلاف سیاسی سایر کشورهای عضو ورود پیدا نمیکنم) و برخی از کشورهای عضو هم اصلاً اقتصادی ندارند که تأثیرگذار باشند، همچون کشور افغانستان!! پس با این روابط سیاسی و با این کشورهای فاقد اقتصاد قوی، چندان توقعی نمیتوان داشت و نباید انتظار معجزه از این سازمان داشته باشیم.

سبزعلیپور اظهار داشت: فقط در هفتم آذر ماه هر سال آنهم تنها به مناسبت سالگرد تأسیس “اکو” یادی از این سازمان میشود و هر دو سال یک بار هم اجلاسی با حضور سران عضو صورت میگیرد که پس از اتمام جلسه، همه چیز بورطه فراموشی سپرده میشود. با اندک مطالعه و بررسی در خصوص سایر سازمانهای اقتصادی منطقه ای در سراسر دنیا و مقایسه آن سازمانها با سازمان اکو بخوبی در میابیم که اکو یکی از ضعیف ترین سازمانهای اقتصادی جهان میباشد که کارنامه قابل قبولی تاکنون ارائه نکرده ، در صورتی که پس از گذشت 6 دهه نباید این سازمان اینقدر کوچک و فقط 10 عضو داشته باشد بلکه اگر سالی یک کشور هم عضو این سازمان میشد، میبایست امروز با یک سازمان قدرتمند اقتصادی آنهم با حداقل 50 الی 60 کشور عضو مواجه باشیم.

علیپور خاطرنشان کرد: مثلاً چند سال پیش برای این سازمان بانکی تحت عنوان “بانک اکو” تعریف و تشکیل شد و مدیر عاملی هم از ایران برای این بانک انتخاب شد که متاسفانه در این سازمان سالها حقوقی گرفتند اما از اجرا و عملیاتی شدن این بانک تاکنون خبر مثبتی به گوش نرسیده که احتمالاً این بانک و بحث مبادلات مالی مشترک کشورهای عضو “اکو” هم از دستور کار این سازمان هم خارج شده که هیچ سر و صدا و اسم و رسمی از “بانک اکو” نیست. به نظر بنده این سازمان طی 6 دهۀ گذشته چندان موفق نبوده مگر اینکه سران کشورهای عضو “اکو” در اجلاس ترکمنستان برنامه جدیدی تدوین کنند و روح تازه ای در کالبد بی جان “اکو” بدمند تا از این طریق و از این تاریخ به بعد، ارتباطات صمیمی تر و قابل قبول تری در زمینه های سیاسی و اقتصادی بین کشورهای عضو برقرار شود.

ولیکن وجود این سازمان و کارنامه اجرایی آنرا تا به امروز باید چنین تعریف کرد که باتوجه به تحریک ضعیف، نقش آفرینی نه چندان ملموس و عملکرد بی نتیجه “سازمان اکو” به جرأت میتوان گفت که از این سازمان در دنیا آنهم بعد از 60 سال فقط یک اسم باقی مانده و این مسئله نشان میدهد که این سازمان موفق نبوده و کارکرد مناسبی نداشته است، از همین رو باید اعتراف کرد که این سازمان یک شیر بی یال و دمی است که از آن فقط نام و دبیرخانه ای باقی مانده که هیچگونه فعالیت اجرایی قابل توجهی از این سازمان دیده نشده است.

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه گفت: منابع و ظرفیتهای گسترده اقتصادی بویژه در بخشهای معدن، نفت و گاز، صنایع مختلف و گردشگری کشورهای عضو “سازمان اکو” سرمایه ارزشمندی را دراختیار این سازمان اقتصادی منطقه قرار داده است. از طرفی جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با 5 کشور عضو “اکو” و دارا بودن موقعیت استراتژیک جغرافیائی برای برقراری اتصال سایر اعضاء به آبهای بین‌المللی و نیز بدلیل استقرار دبیرخانه دائمی اکو در تهران از موقعیت محوری در این سازمان برخوردار است که اگر سران این سازمان همت و ارادۀ جدی برای فعال نمودن این سازمان را داشته باشند، قطعاً اکو میتواند از این سازمان ضعیف و بی تأثیر به یک سازمان قوی و تأثیرگذار منطقه ای مبدل و فی الواقع “سازمان همکاری اقتصادی” را متولد نمایند، در غیر اینصورت این سازمان، در حد یک نام و یک دبیرخانه نمایشی خلاصه خواهد شد.

پس باید منتظر باشیم و ببینیم حاصل گفتگو و تصمیمات سران “اکو” در اجلاس امروز چه خواهد بود. لازم به ذکر است که پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) امروز یکشنبه هفتم آذر ماه به میزبانی ترکمنستان برگزار میشود و این کشور ریاست دوره ای “اکو” را عهده دار خواهد شد.