تحلیل رسانه های اروپایی درباره افتتاح بندر شهید بهشتی؛ چابهار از یک بندر کوچک ماهیگیری به بندری استراتژیک تبدیل می شود
چین، هند، پاکستان و افغانستان به بندر چابهار چشم دوختهاند. اهمیت سوق الجیشی این بندر میتواند موقعیت سیستان و بلوچستان، یکی از فقیرترین استانهای ایران را دگرگون کند و وابستگی به بنادر کشورهای عربی را خاتمه دهد. این اولین تحلیل سایت دویچه وله آلمان در خصوص افتتاح بندر شهید بهشتی چابهار است. تحلیلی که به واسطه گفت وگو با کارشناسان اقتصادی اروپایی به دست آمده و موقعیت بهتری از این بندر تازه افتتاح شده را به ما ارائه می دهد.
به گزارش سی نیوز و به نقل از دویچه وله، هنگامی که حسن روحانی برای افتتاح فاز اول بندر شهید بهشتی چابهار به استان سیستان و بلوچستان سفر کرد، این موضوع به خبر اول برخی رسانههای هند و پاکستان تبدیل شد. در مراسم افتتاحیه ۶۰ دیپلمات و مقامات کشورهای منطقه از ۱۹ کشور شرکت کردند.
وزارت خارجه هند، روز بعد با صدور بیانیهای افتتاح فاز اول بندر چابهار را “یک فرصت طلایی برای تجارت هند، ایران و افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی” توصیف کرد. هند برای تجهیز این بندر ۸۵ میلیون دلار سرمایهگذاری کرده و قرار است کنترل دو لنگرگاه در فاز اول بندر چابهار را به عهده بگیرد.
در حال حاضر هند از راه تجاری موجود در این بندر برای حمل و انتقال بیش از یک میلیون تن گندم به افغانستان استفاده میکند. نخستین محموله ۱۵ هزار تنی گندم هند اخیرا از بندر کاندلا و از طریق بندر چابهار به زرنج در افغانستان ارسال شد. با افتتاح فاز یک بندر چابهار ظرفیت تخلیه و بارگیری فعلی از دو و نیم میلیون تن به هشت ونیم میلیون تن در سال ارتقاء یافت.
چابهار، بندر کوچک ماهیگیری
عبدالستار دوشوکی از “مرکز مطالعات بلوچ” در لندن که درباره موقعیت بندر چابهار تحقیق کرده به دویچه وله میگوید، چابهار و گوادر “دو بندر خواهرخوانده کوچک ماهیگیری” تقریبا فراموش شده در کرانه دریای عمان بودند که همواره مشترکات اجتماعی، قومی و حتی خویشاوندی بین ساکنین آن وجود داشته و اکنون وارد معادلات پیچیده ژئوپولتیک و ژئواستراتژیک قدرتهای اتمی منطقه از جمله چین، هندوستان و پاکستان میشوند.
دلایل اهمیت راهبردی بندر چابهار
وابستگی افغانستان به بنادر کراچی و گوادر در پاکستان و همسویی استراتژیک هندوستان و افغانستان باعث شد که آنها برای قطع وابستگی به پاکستان بسوی چابهار روی بیاورند و دست دوستی بسوی ایران دراز کنند. این نیز اهمیت استراتژیک چابهار را بعنوان یک بندر ترانزیتی منطقهای دوچندان کرد.
به قول کارشناسان از جمله عبدالستار دوشوکی، سیاستهای عملگرایانه ایران هم به ارتقای چابهار به یک بندر راهبردی و استراتژیک کمک کرده است.
رقابت چین و پاکستان با هند و ایران
در صد کیلومتری چابهار بندر گوادر پاکستان قرار داد که چین به آن چشم دوخته است. برخی از کارشناسان گفتهاند، توسعه و تجهیز بندر گوادر پاکستان از سوی چین ممكن است، بندر و منطقه آزاد چابهار را در معرض رقابتی سخت در زمینه ترانزیت كالا به كشورهای آسیای مركزی و افغانستان و همچنین مركزیت تجاری و اقتصادی در دریای عمان قرار دهد.
عبدالستار دوشوکی در این رابطه می گوید، در منطقه هیچ چیز پایداری وجود ندارد بلکه همه متغیرها میتوانند تغییر کنند: «چین با سرمایهگذاری کلان در بندر گواتر پاکستان میخواهد حاکمیت دریایی و فعالیتهای تجاری در منطقه را به دست آورد و هندوستان نیز همانند چین با سرمایهگذاری کلان روی بندر چابهار ایران همین هدف را دنبال میکند. بندرهای گوادر پاکستان و چابهار ایران در منطقه از اهمیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک برخوردار بوده و میتوانند سرنوشت منطقه را تغییر دهند .»
دوشوکی در این راستا خاطرنشان میکند: «نفوذ به اقیانوس هند در صدر اهداف نظامی کشور چین قرار دارد. چین با استفاده از بندر گوادر که آن را به عنوان جایگزین تنگه مالاکا تلقی میکند، به دنبال ایجاد توازن میان خود و حاکمیت آمریکا و هندوستان در دریای عمان است. به همین دلیل در کنار بندر تجاری گوادر، نیروی دریایی چین نیز در آنجا حضور دارد.»
در رقابت چابهار با گوادر سرعت اجرایی شدن پروژه بندر چابهار و افزایش ظرفیت بندر از هشت و نیم میلیون تن فعلی به هشتاد میلیون تن ظرفیت در سال بسیار مهم است. اما برخی هم معتقدند که در نهایت کریدور اقتصادی چین و پاکستان از طریق گوادر و پروژه بند چابهار میتوانند از نظر استرتژیکی مکمل و متمم یکدیگر باشند، اگرچه تا آن روز راه بسیار دوری باقی مانده است، چون در حال حاضر هر دو این پروژهها که اقتصادی هستند با سیاستهای منطقهای و منافع استراتژیکی رقبای دیرینه گره خوردهاند، و از بسیاری جهات رقیب یکدیگر محسوب میشوند.
زمینه برچیده شدن ناامنی ها در سیستان و بلوچستان
تبدیل چابهار به یک بندر راهبردی میتواند در سیستان و بلوچستان اشتغالزایی پدید آورد و موقعیت اقتصادی و امنیتی فقیرترین استان کشور را هم تغییر دهد.
علیمیارمحمدی، نماینده زاهدان در مجلس به روزنامه ایران (۱۳ آذر) میگوید ناامنیهای سیستان و بلوچستان ریشه بسیار عمیقی در مسائل اقتصادی دارند و اگر منطقه به لحاظ اقتصادی توسعه پیدا کند زمینه بسیاری از این ناامنیها هم برچیده میشود.
این نماینده مجلس تاکید میکند که ایران برای تامین هزینه امنیت استان سیستان و بلوچستان هزینه زیادی را صرف میکند. به گفته این نماینده مجلس، در استان سیستان و بلوچستان تنها بخشی از هزینه تأمین امنیت رقمی معادل هزار میلیارد تومان است که تمام هزینهها هم نیست. اشتغالزایی به گفته یارمحمدی میتواند جلوی خشونتها و ناامنیها را در پهناورترین و ناامنترین استان کشور بگیرد.
نظرات بسته شده است.