پیام رضایی- هفته نامه حمل و نقل
بندرهای شمالی کشور حال و روز خوبی ندارد، در این‌باره جای تردیدی نیست. آمار و فرایند تخلیه و بارگیری گویای این موضوع است. در حالی که ظرفیت بی‌نظیری در بندرهای ساحلی خزر ایجاد شده و از این‌رو، رکود فعلی تأسفی بیش از پیش را به همراه دارد، اما در میان بندرهای شمالی کشور، بندر انزلی جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد. شهری با ظرفیت گردشگری ویژه که زمانی در عملیات بندری نیز آمار مطلوبی را ارائه می‌داد. علت این رکود چیست؟ دلایل مختلفی را برای آن ذکر می‌کنند و البته، سازمان بنادر و اداره کل بنادر و دریانوردی استان گیلان تلاشی گسترده را برای فعال‌کردن ظرفیت این بندر آغاز کرده است، اما آیا این گره فقط و فقط به دست سازمان بنادر باز خواهد شد؟ حسین چراغی، مدیرکل اداره بنادر و دریانوردی استان گیلان در این گفتگو از مشکلات و فرصت‌های بندرهای شمالی کشور، به ویژه بندر انزلی گفته است…
آیا رونق بندرهای شمالی و حتی جنوبی فقط به عملکرد سازمان بنادر و دریانوردی بستگی دارد؟
برای ایجاد این رونق باید به سمت ترانزیت خارجی برویم و در ترانزیت فقط سازمان بنادر دخیل نیست. سازمان‌های موازی دیگری هم هستند که باید به تسهیل ترانزیت خارجی کمک کنند. قطعاً، قیمت‌ها باید کاهش پیدا کند و رقابتی‌تر شود. سرعت عملیات هم باید بالاتر برود تا بتوانیم صادرات را به عنوان یک بازار جدید اضافه کنیم؛ در غیر این صورت پیش‌بینی می‌شود فرایند تخلیه و بارگیری همچنان سیر کاهشی داشته باشد.
وضع کنونی تخلیه و بارگیری در بندرهای شمالی چگونه است؟
در حال حاضر، فرایند تخلیه و بارگیری در منطقه خزر منفی ۵ درصد است و این با زیرساخت‌هایی که در بندرهای شمال ایجاد شده است، متناسب نیست. اکنون، ما ۲۰ میلیون تن ظرفیت خالی در کل بندرهای شمالی داریم و در شرایطی که طرح‌های توسعه بندرهای شمالی تکمیل شود، این ظرفیت به ۵۰ میلیون تن خواهد رسید.
این میزان این ایده را تأیید می‌کند که بحث تغییر الگوهای تجاری در خارج از خزر را در دستور کار قرار دهیم، ضمن اینکه بخشی از این ظرفیت خالی را باید به گردشگری، تفریحات و سفرهای دریایی اختصاص بدهیم تا خلأهای درآمدی را پر کند. همچنین، این امر در شمال کشور اشتغال ایجاد خواهد کرد. اینها راه‌هایی است که به نظر می‌رسد باید دنبال کنیم.
گویا، در زمینه بندرهای شمالی و فرصت‌های ازدست‌رفته با یک مسئله دیپلماتیک مواجه هستیم. نظر شما در این‌باره چیست؟
قطعاً، این موضوع مهمی در تجارت و تبادلات تجاری بین کشورهاست. در این زمینه، وزارت امور خارجه و سفرای ما می‌توانند در کشورهای هدف نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای ایفا کنند. آنها می‌توانند در شناخت ظرفیت بازار و از نظر سیاسی و تسهیل قوانین تجاری و روابط اقتصادی بین کشورها در سطح کلان در کشورهای هدف و ایجاد ارتباط با آن کشورها مؤثر باشند. به یقین، آنها می‌توانند در معرفی ظرفیت صادراتی و وارداتی حمل‌ونقل کشور نقشی مؤثر بازی کنند و در ایجاد ارتباط بین بندرهای ما و بندرهای کشورهای حاشیه خزر سهیم باشند.
و آیا این نقش ایفا شده است؟
در جایگاه یک کارشناس، فکر می‌کنم در این زمینه منسجم کار نکرده‌ایم و باید در کنار توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل بندری، توسعه دیپلماسی و روابط بین‌المللی نیز به موازات آن رشد کند؛ در غیر این صورت حتماً کشورهای رقیب بازار را تصاحب خواهند کرد و حتی می‌توانند جایگزین مناسبی به جای ما باشند.
می‌توانیم دلیل این امر را فقدان دیپلماسی در این زمینه بدانیم؟
شاید نشود گفت فقدان دیپلماسی، زیرا در حال حاضر هم کارهایی انجام می‌شود، اما به نظر می‌رسد ما کمی مسیر را اشتباه رفته و اشتباه کرده‌ایم.
برای مثال، در سال ۲۰۱۴ کشور هندوستان تمایل داشت کالاهای خود را به روسیه برساند و از روسیه نیز کالاهای مورد نیازش را تأمین کند. تنها مسیری که تعیین کرده بودند، مسیر ایران بود. این‌گونه که کالاها از بندرهای جنوب ایران وارد و به بندرهای شمالی منتقل شود و دو بندر انزلی و امیرآباد هم در شمال کشور برای این کار در نظر گرفته شده بود.
اما این کار صورت نگرفت…
متأسفانه، مطالعات آنها نشان داد این مسیر برای آنها از نظر قیمت تمام‌شده و زمان بیشتر خواهد بود. فکر می‌کنم دیپلماسی می‌توانست در این فرصت نقش خود را ایفا کند و رایزنی را برای کاهش قیمت‌ها از طریق سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط آغاز کند. منظورم فقط سازمان بنادر ودریانوردی نیست، زیرا سازمان‌های متعددی در این زمینه نقش دارند و تأثیرگذار هستند.
فکر می‌کنید می‌توانستیم این بازار را جذب کنیم؟
اگر این هم‌افزایی اتفاق می‌افتاد، می‌توانستیم این بازار بزرگ و عظیم را از آن خود کنیم و گامی مؤثر برای فعال‌کردن کریدور شمال- جنوب برداریم. این اتفاق نیفتاد، اما هنوز این فرصت وجود دارد. امیدواریم بتوانیم از فرصت‌های باقیمانده بهره ببریم.
نظرات بسته شده است.