مشاور عالی گمرک : اهرم تعرفه، راهی برای ایجاد تعادل تجاری

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صدا و سیما، محمود بهشتیان گفت: تقسیم بندی های مختلفی برای تعرفه و عوارض گمرکی وجود دارد و می توان تعرفه گمرکی را، بر اساس چگونگی دریافت یا نوع تسهیلات یا تبعیضات، به انواع گوناگونی تقسیم کرد که هر کدام از این دسته بندی ها، ویژگی و کارکرد خاص خود را دارد.

وی اظهار داشت: تعرفه، ابزاری است که کشورها از آن برای رقابت پذیر کردن صنایع داخلی استفاده می کنند. ممکن است صنعت یک کشور توان رقابت با مشابه خارجی خود را نداشته باشد، به همین منظور دولت با وضع تعرفه روی محصولات مشابه خارجی، از صنایع داخلی خود حمایت به عمل می آورد.

بهشتیان گفت: تقسیم بندی دیگر تعرفه بر اساس طبقه بندی کالاها یعنی شرح و کد کالا که بین المللی است، صورت می گیرد. همچنین تعیین حقوق و عوارض برای کالاها و در نهایت مطرح است که در قالب شرایط ورود به WTO به عنوان موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای مطرح می شود.

وی افزود: موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای از ابزارهای دولت جهت حمایت از بنگاه های اقتصادی داخلی در برابر ورود آزاد کالاهای بنگاه های اقتصادی دیگر کشورها است؛ به این ترتیب دولت ها با اهدافی چون کنترل واردات و بازار، کسب درآمد، افزایش رقابت پذیری صنایع داخلی، حفظ اشتغال و جلوگیری از ورشکستگی بنگاه های داخلی، اقدام به وضع تعرفه یا استفاده از موانع غیرتعرفه ای می کنند.

تعرفه، ابزار حمایتی از تولید

مشاور عالی رئیس کل گمرک با اشاره به اینکه موانع تعرفه ای در واقع مالیات بر ورود کالا به یک کشور است، گفت: موانع تعرفه ای به دنبال تأمین دو هدف است؛ نخست ایجاد درآمد برای دولت و دیگری افزایش کارکرد اقتصادی بنگاه ها و تأمین کنندگان منابع اولیه برای صنایع داخلی که در مواجهه با رقبای خارجی قرار دارند.

وی گفت: تعرفه، ابزاری است که کشورها از آن برای رقابت پذیر کردن صنایع داخلی خود استفاده می کنند. ممکن است صنعت یک کشور توان رقابت با مشابه خارجی خود را نداشته باشد. به همین منظور دولت با وضع تعرفه روی محصولات مشابه خارجی از صنایع داخلی خود حمایت می کند. همچنین دولت ها برای حفظ مشاغل نیز اقدام به وضع تعرفه می کنند و از صنایعی که مزیت نسبی کمتری دارند، حمایت می کنند.

بهشتیان اضافه کرد: سازمان جهانی تجارت یکی از مهم ترین سازمان های بین المللی تأثیرگذار در مبادلات تجاری در سطح بین المللی به شمار می رود که آزادسازی و قاعده مندسازی تجارت جهانی را عهده دار است. این سازمان، جایگزین موافقتنامه ۵ساله گات (نهاد موقت عمومی تعرفه و تجارت) شده است.

وی تصریح کرد: این سازمان در حقیقت بیش از هر سازمان یا نهاد دیگری نماد جهانی شدن اقتصاد به شمار می رود، برخلاف گات که به تجارت کالا محدود می شد، قواعد؛ مقررات و موافقت نامه های این سازمان علاوه بر تجارت جهانی کالا، بر تجارت جهانی خدمات و حقوق مالکیت فکری نیز حاکم است.

بهشتیان ادامه داد: براساس ماده ۲ گات، کشورها از ابزار تعرفه استفاده می کنند، اما سازمان جهانی تجارت کشورها را به مذاکره برای کاهش تعرفه ها و رفع سایر موانع تجارت ترغیب کرده و از آنها می خواهد قواعد مشترکی را در مورد تجارت کالاها و خدمات اجرا کنند؛ این روند باعث می شود که مقررات ملی، موانعی غیرضروری برای تجارت به وجود نیاورده و صادرات و واردات هیچ کشوری به وسیله ایجاد تعرفه های بالاتر و یا سایر موانع فرا راه تجارت دچار وقفه نشود.

مشاور عالی رئیس کل گمرک افزود: بدون تردید، قوانین و مقررات داخلی هر کشوری قبل از الحاق به سازمان های بین المللی دارای نواقص و کاستی هایی در مقابل مقررات و منشور آن سازمان است و نباید انتظار داشت قوانین و مقررات تمامی کشورها بدون استثنا قبل از الحاق موافق و مطابق با قوانین و مقررات سازمان های بین المللی باشد.

تغییر برای الحاق به سازمان های جهانی

وی ادامه داد : بر این اساس دولت هر کشوری که متقاضی الحاق به هر یک از سازمان های بین المللی باشد، باید قبل از الحاق در قوانین و مقررات داخلی خود تغییرات و اصلاحاتی را مطابق با آنچه شرایط الحاق است، انجام دهد و این خود پیش شرط و مقدمات واجب عضویت در سازمان های بین المللی است.

به گفته بهشتیان، ابزار تعرفه نقش ویژه ای در اقتصاد یک کشور دارد و اگر درست و منطقی تعیین شود قطعا به نفع تجارت خارجی خواهد بود به عبارت دیگر تعرفه های گمرکی مناسب می تواند ورود اجناس و محصولات را کنترل و تنظیم کند.

وی تصریح کرد: بنابراین وضع تعرفه برای حمایت از صنایع می تواند مفید باشد مشروط بر اینکه دولت اطلاعات کافی از صنایع داخلی خود داشته باشد تا بتواند صنایع مناسب را برای حمایت انتخاب، سیاست های منطقی را در جهت توسعه بنگاه های رقابتی تعیین کند و با ارائه مشوق هایی سرمایه گذاری مستقیم خارجی را افزایش دهد.

بهشتیان با اشاره به اینکه اگر دیوار تعرفه بالا رود عملا قاچاق افزایش پیدا می کند، گفت: نباید هزینه حمایت از صنایع را مصرف کننده بپردازد. از سوی دیگر کالایی که در داخل تولید نمی شود، نباید تعرفه ای بالایی داشته باشد. میزان تعرفه های وضع شده در طول زمان نباید نوسان زیادی داشته باشد باعث سردرگمی صادرکنندگان و واردکنندگان شود.

مشاور عالی رئیس کل گمرک با اشاره به اینکه تعرفه ها از استانداردهای لازم برخوردار است، افزود: در حال حاضر برای این مقوله کمیته ای در سازمان توسعه تجارت ایران تشکیل شده است که اعضای این سازمان را وزارت صنعت، وزارت بهداشت، وزارت جهادکشاورزی، گمرک، بانک مرکزی و ستاد مبارزه با قاچاق تشکیل می دهند.

وی ادامه داد: از وظایف این کمیته آن است که میزان تعرفه ها، شرایط ورود و… را بررسی و تعیین کرده سپس به هیأت وزیران ارجاع داده تا تصویب شود و در نهایت در قالب مقررات سالانه منتشر و در اختیار عموم قرار گیرد.

بهشتیان، با اعلام این خبر که کتاب مقررات ۱۳۹۶صادرات و واردات چاپ و منتشر شده است، گفت: این کتاب حاوی تغییرات جدید شامل ایجاد یا حذف ردیف تعرفه ها و اصلاح شرح کالا و تغییر در مندرجات ذیل یادداشت فصول مختلف کتاب مقررات صادرات و واردات است که در چاپ آن لحاظ شده است. همچنین سایر تغییرات مصوب هیئت وزیران که در کتاب مقررات در سال ۹۵ درج نشده بود در کتاب سال صادرات و واردات سال جاری اعمال شده است.