از جشنهای خلیجفارس تا شرق آفریقا؛ میراث مشترک آیینهای دریایی و فرصتهای فراموششده
سی نیوز-*با وجود آنکه ایران یکی از قدیمیترین تمدنهای دریایی در منطقه به شمار میرود، بخش مهمی از ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی مرتبط با دریا همچنان در سیاستگذاریهای فرهنگی و دیپلماسی منطقهای نادیده گرفته شده است. در گسترهای که از سواحل جنوبی ایران تا شرق آفریقا امتداد دارد، مجموعهای از آیینها، جشنها و روایتهای دریایی وجود دارد که ریشههای مشترک تاریخی دارند؛ میراثی که میتواند بهعنوان زبان مشترک فرهنگی، نقش قابلتوجهی در تقویت نفوذ نرم ایران ایفا کند.
در حوزه جنوب ایران، جشنهایی چون آیینهای نیایش دریا، موسیقیهای بندری، مراسم سنتی بادبانافرازی و روایتهای شفاهی دریانوردان بخشی از هویت ساحلی را شکل میدهند؛ آیینهایی که شباهتهایی آشکار با مراسم ساحلی در عمان، زنگبار، کنیا و حتی بخشهایی از تانزانیا دارند. این پیوندها صرفاً نمادین نیستند؛ در گذشته شبکه گستردهای از تعاملات تجاری و فرهنگی میان خلیجفارس و سواحل شرق آفریقا جریان داشته که آثار آن در موسیقی، زبان، غذا و داستانهای مردمی دیده میشود.
کارشناسان معتقدند بازخوانی و معرفی این میراث مشترک میتواند بهعنوان بستری برای توسعه دیپلماسی فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد؛ بهویژه در شرایطی که رقابت منطقهای در حوزه نفوذ نرم رو به افزایش است. می توانیم با تمرکز بر این اشتراکات پروژههایی همچون تبادل فرهنگی، برگزاری جشنوارههای مشترک، تولید مستندهای تاریخی، چاپ کتابهای پژوهشی و ایجاد مسیرهای گردشگری میراث دریایی را دنبال کند.
از منظر اقتصادی نیز این حوزه ظرفیتهای کمنظیری دارد. گردشگری فرهنگی مبتنیبر آیینهای دریایی—چه در قالب مسیرهای «میراث بادهای موسمی» و چه در احیای بنادر تاریخی میتواند برای سواحل جنوبی خلق ارزش کند.
توسعه صنایع خلاق مرتبط با موسیقی دریایی، صنایعدستی ساحلی و روایتگری دیجیتال نیز از دیگر فرصتهایی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند.
در نهایت، میراث مشترک آیینهای دریایی تنها یک موضوع فرهنگی نیست؛ بلکه میتواند بهعنوان ابزاری راهبردی در ایجاد همگرایی منطقهای، تقویت تصویر بینالمللی ایران و توسعه اقتصاد آبی عمل کند. در دورانی که بسیاری از کشورها با سرمایهگذاری گسترده در حوزه دیپلماسی فرهنگی به دنبال افزایش وزن خود در معادلات منطقهای هستند، بهرهگیری از این میراث میتواند یکی از مسیرهای کمهزینه اما پربازده برای کشور باشد.
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.