سی نیوز- گیلان، با نوار ساحلی‌اش که به درازای آرزوهای مردمش کشیده شده، یکی از بی‌نظیرترین گنجینه‌های گردشگری ایران است. هر تابستان، موج عظیم مسافران از سراسر کشور به امید نسیم دریا و آرامش، راهی شمال می‌شوند. اما آنچه در سواحل منتظرشان است، بیشتر به یک «میدان جنگ» شبیه است تا یک «تفرجگاه»: ازدحام غیرقابل تحمل، زباله‌های پراکنده و کمبودهای فاحش امکانات اولیه.
در حالی که کشورهای همسایه، هر متر از ساحل خود را به «طلای سیاه» تبدیل کرده‌اند، سواحل گیلان به مثابه «ملک بی‌مالک» بین دهیاری‌های ضعیف، شهرداری‌های بی‌بودجه و بخش خصوصی بی‌نظم دست به دست می‌شود. نتیجه را می‌توان در طرح‌های نیمه‌کاره‌ای دید که مانند زخمی کهنه بر چهره‌ی ساحل خودنمایی می‌کنند؛ کلبه‌های چوبی که به اسکلت‌هایی فرسوده تبدیل شده‌اند یا دیواره‌های سیمانی که رویای تفرجگاه را ناتمام گذاشته‌اند.
هر آخر هفته، گیلان زیر بار هجوم مسافران خم می‌شود؛ گویی شهری کوچک ناگهان باید پذیرای یک کلان‌شهر باشد. در این ازدحام، ساده‌ترین حقوق مسافران—مانند یک سرویس بهداشتی تمیز، دوش آبی، جایی برای پارک خودرو یا سایه‌ای برای در امان ماندن از آفتاب—به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل می‌شود. فقدان کوچک‌ترین امکانات تفریحی، از زمین والیبال ساحلی گرفته تا فضای بازی برای کودکان، سفر هر خانواده را به‌راستی به رنجشی ماندگار تبدیل می‌کند.
اما فاجعه زمانی عمق می‌یابد که به زخم همیشه‌باز محیط زیست بنگریم. پس از هر تعطیلی، ساحل به انباشت زباله تبدیل می‌شود، گویی دریا به آشغالدانی بزرگ بدل شده است. این آلودگی نه تنها حیات دریای کاسپین را به مخاطره می‌اندازد، بلکه هرگونه زیبایی و جذابیت را نیز از بین می‌برد.
در این میان، قهرمانان گمنام این میدان—ناجیان غریق—با قراردادهای موقت و دستمزدهای ناچیز که آن هم با تأخیر چند ماهه پرداخت می‌شود، در تلاش‌اند تا جان مسافران را نجات دهند. در حالی که خود نیز به‌نوعی در دریای بی‌توجهی در حال غرق‌شدن هستند.
از سوی دیگر، فعالیت بی‌قاعده ویلاها و اقامتگاه‌های ساحلی به معضلی دیگر بدل شده است. این واحدها، که می‌توانستند به جاذبه‌ای بومی و منبع درآمدی برای مردم گیلان تبدیل شوند، اغلب بدون نظارت، به خلق چالش‌های فرهنگی و ارائه خدمات غیراستاندارد مشغول‌اند.
راه‌کار برون‌رفت چیست؟
خروج از این وضعیت نیاز به نگاهی بخشی و سلیقه‌ای ندارد. راه‌حل نه در واگذاری‌های نسنجیده و طرح‌های نمایشی، بلکه در توانمندسازی جامعه محلی و مدیریت یکپارچه نهفته است. برای این منظور، لازم است برنامه‌ریزی‌های معقول و مدون، همراه با مشارکت فعال ساکنان محلی، به‌منظور ارتقای زیرساخت‌ها و بهبود کیفیت خدمات انجام گیرد. تنها در این صورت می‌توان به آینده‌ای پایدار و امیدبخش دست یافت.
مدیریت سواحل باید به یک دستگاه واحد سپرده شود و با برنامه‌ای جامع، ضمن واگذاری امور به بخش خصوصی حرفه‌ای و واجد شرایط، نظارت جدی بر اجرای تعهدات آن‌ها اعمال گردد. به عنوان مثال، ایجاد «تعاونی‌های ساحلی» متشکل از دهیاری‌ها، جوانان محلی، صیادان با تجربه و زنان هنرمند می‌تواند مؤثر باشد. این تعاونی‌ها می‌توانند مدیریت بخشی از سواحل، ارائه خدمات و فروش صنایع دستی (از حصیربافی تا غذاهای محلی) را بر عهده گرفته و به عنوان ناظران مردمی از محیط زیست نیز حفاظت کنند.
نکته مهم دیگر، ارائه تبلیغ مناسب از سواحل بکر گیلان است. از چابکسر تا آستارا، مناطقی وجود دارند که هنوز دست‌نخورده و جذاب‌اند، اما به‌دلیل عدم معرفی درست، از دید بسیاری پنهان مانده‌اند. در حالی که همین تبلیغات می‌تواند سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جذب کند و موجب رونق اقتصادی منطقه شود. همچنین، توجه به کیفیت خدمات و زیبا‌سازی مناظر طبیعی این مناطق می‌تواند به ارتقای تجربه سفر مسافران کمک کند و رضایت آن‌ها را جلب نماید.
باید در نظر داشت که توسعه پایدار سواحل، علاوه بر ایجاد اشتغال و درآمد، نیازمند ترویج فرهنگ مسافرپذیری و گردشگری نیز هست. این فرهنگ می‌تواند به بهبود تجربه مسافران و در نتیجه افزایش جذب گردشگر کمک کند و همچنین بتواند ارتباط بهتری میان ساکنان محلی و بازدیدکنندگان برقرار نماید.
مهم‌تر از همه، باید این واقعیت را بپذیریم که توسعه تنها زمانی پایدار و واقعی است که منافع آن به جیب مردم عادی و ساکنان بومی همان منطقه برسد، نه اینکه تنها به حساب تعداد محدودی پیمانکار خاص واریز شود. این موضوع نشان‌دهنده ضرورت مشارکت جامعه محلی در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مربوط به توسعه است.
سواحل کاسپین، این ثروت خفته، یا به موتور محرکه‌ی اقتصاد گیلان تبدیل خواهد شد، یا به افسوس همیشگی مردم آن. انتخاب با ماست: مدیریت بر پایه‌ی برنامه یا ادامه‌ی روند «ان‌شاءالله‌بافی» و تماشای نابودی تدریجی این میراث بی‌همتا. ما باید این فرصت را غنیمت شماریم و با همکاری و همدلی، آینده‌ای درخشان برای سواحلمان بسازیم.
منبع: گیل‌خبر/ انوشیروان مباشرامینی
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.