غیبت کشورمان در زنجیره ارزش دریایی؛ شکست یک ظرفیت استراتژیک

سی نیوز-تحلیل-*کشورمان در نقطه‌ای کلیدی از زنجیره ارزش جهانی قرار دارد؛ جایی که مسیرهای ترانزیتی اصلی آسیا و اروپا به هم می‌رسند. اما این موقعیت استراتژیک هنوز به ثروتی ملموس برای اقتصاد تبدیل نشده است. در مقابل، شرکت‌هایی مانند DP World میلیاردها دلار برای توسعه بازارهای نوظهور سرمایه‌گذاری می‌کنند و با تسلط بر زیرساخت‌ها و مدل‌های تأمین مالی نوین، سهم قابل‌توجهی از تجارت جهانی را به دست می‌آورند.

مسئله تنها محدودیت‌های تحریمی یا ضعف زیرساخت‌ها نیست؛ ناکامی در استفاده از فرصت‌ها ناشی از فقدان یکپارچگی میان ساختارهای مالی، فناوری و دیپلماسی اقتصادی است. کشورهای رقیب با طراحی مدل‌های تأمین مالی پیشرفته، بهره‌برداری از فناوری‌های دیجیتال و توسعه همکاری‌های استراتژیک، مسیر ورود به بازارهای در حال رشد را هموار کرده‌اند.

در این میان، کشورمان گرفتار پیچیدگی‌های داخلی و بیرونی شده است. نبود شفافیت در فرایندهای تأمین مالی، هماهنگی ناکافی میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی و ضعف در بهره‌برداری از فناوری‌های نوین، علاوه بر محدودیت‌های بین‌المللی، راه را برای رقبا هموار ساخته است. نتیجه این می‌شود که موقعیت جغرافیایی بی‌بدیل ما به فرصتی تبدیل نشده و عملاً جایگاه ما در تجارت جهانی تنزل یافته است.

این وضعیت پیامدهای جدی اقتصادی و ژئوپلیتیکی دارد؛ از دست دادن بازارهای منطقه‌ای، افزایش وابستگی به مسیرهای ترانزیتی رقبای منطقه‌ای و کاهش جذابیت برای سرمایه‌گذاران خارجی. در واقع، ما نه تنها سهم خود را از تجارت جهانی از دست داده‌ایم، بلکه در زنجیره ارزش به بازیگری فرعی بدل شده‌ایم.

برای تغییر این روند، کشور نیازمند اصلاحات فوری و هدفمند است؛ بازسازی زیرساخت‌های لجستیکی و فناوری، بهبود مدل‌های تأمین مالی و گشودن درهای همکاری‌های بین‌المللی. بدون این اقدامات، جایگاه ما در تجارت جهانی همچنان در سایه باقی خواهد ماند و فرصت‌های طلایی به رقبای منطقه‌ای و جهانی واگذار خواهد شد.