بنادر ؛ موتور اقتصاد یا میدان بحران؟

سی نیوز-* بنادر کشورمان به‌عنوان دروازه‌های اصلی تجارت دریایی و شریان‌های حیاتی اقتصاد، نقش بی‌بدیلی در توسعه و پایداری اقتصادی ایفا می‌کنند. با این حال، چالش‌های عمیق مدیریتی و زیرساختی، این مراکز استراتژیک را به نقاطی شکننده تبدیل کرده که هرگونه خطا در آن‌ها تبعات سنگین اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی به دنبال دارد.

 این گزارش به بررسی این مشکلات می‌پردازد و دلایلی را که بنادر کشورمان را از تبدیل شدن به هاب‌های تجاری منطقه‌ای بازمی‌دارد، تحلیل می‌کند.

ناکارآمدی مدیریتی، پاشنه آشیل بنادر کشورمان
 مدیریت غیرحرفه‌ای و نبود تخصص کافی در اداره بنادر، یکی از اصلی‌ترین معضلات این حوزه است. انتصاب‌های غیرمرتبط و فقدان شایسته‌سالاری، تصمیم‌گیری‌های نادرست را به دنبال داشته و بهره‌وری بنادر را کاهش داده است. برای نمونه، حوادث اخیر مانند انفجارهای بندری، که به توقف بخش قابل‌توجهی از ظرفیت تخلیه و بارگیری کشور منجر شد، نتیجه مستقیم ضعف در نظارت و عدم رعایت پروتکل‌های ایمنی بوده است. پست‌های منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نشان‌دهنده نارضایتی عمومی از این وضعیت است، جایی که کاربران به نبود هماهنگی و تخصص در مدیریت بنادر انتقاد کرده‌اند. این ناکارآمدی‌ها، بنادر کشورمان را به محیطی برای آزمون‌وخطاهای پرهزینه تبدیل کرده که با اهمیت استراتژیک آن‌ها همخوانی ندارد.

بوروکراسی، مانعی برای تجارت روان
 رویه‌های پیچیده بوروکراتیک مانند تأخیر در صدور مجوزها و ثبت سفارش‌های تجاری، سالانه زیان‌های اقتصادی هنگفتی به کشور تحمیل می‌کند. به طور مثال گزارش‌ها نشان می‌دهد که فرآیند ترخیص کالا در بنادر کلیدی کشورمان طولانی است، در حالی که  در بنادر پیشرفته جهانی مانند سنگاپور این زمان بسیار کوتاه است

ضعف زیرساخت‌ها و بحران ایمنی
نبود سیستم‌های پیشرفته اطفای حریق، فرسودگی اسکله‌ها و کمبود ماشین‌آلات مناسب، مدیریت بحران‌ها را دشوار کرده است. برای مثال، در حوادث اخیر، گزارش‌ها از نبود تجهیزات اولیه برای مهار آتش‌سوزی حکایت دارند که به خسارات گسترده منجر شده است. این مشکلات، همراه با عدم اجرای استانداردهای بین‌المللی ایمنی، بنادر را به نقاطی آسیب‌پذیر تبدیل کرده که هر لحظه ممکن است با بحرانی جدید مواجه شوند. سرمایه‌گذاری ناکافی در نوسازی زیرساخت‌ها نیز توانایی بنادر برای رقابت با هاب‌های منطقه‌ای مانند بنادر امارات را کاهش داده است.

تحریم‌ها و سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد
 تحریم‌های بین‌المللی، دسترسی بنادر کشورمان به فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری خارجی را محدود کرده و آن‌ها را از رقابت جهانی عقب نگه داشته است. سیاست‌های ارزی دستوری، که به دپوی طولانی‌مدت کالاها و افزایش ریسک‌های ایمنی منجر شده، این مشکلات را تشدید کرده است. همچنین، ناهماهنگی بین نهادهای مختلف، مانند سازمان بنادر، گمرک و وزارت صنعت، باعث شده که بنادر نتوانند از ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی کشورمان بهره‌برداری کنند.

ضرورت اصلاحات فوری
 بنادر کشورمان نمی‌توانند به‌عنوان آزمایشگاهی برای آزمون‌وخطای مدیریتی عمل کنند، زیرا هر خطا در این مراکز استراتژیک، اقتصاد ملی، زنجیره تأمین و حتی امنیت منطقه‌ای را به خطر می‌اندازد. برای برون‌رفت از این بحران، نیاز به انتصاب مدیران متخصص، مبارزه قاطع با فساد، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مدرن، بهبود هماهنگی بین نهادها و تقویت آموزش کارکنان است. تا زمانی که این اصلاحات اجرایی نشود، بنادر کشورمان در چرخه‌ای از ناکارآمدی و بحران باقی خواهند ماند و فرصت تبدیل شدن به هاب‌های تجاری منطقه‌ای را از دست خواهند داد.