بنادر ایران و هند؛رقبای منطقه‌ای یا شرکای استراتژیک؟
سی نیوز-سرویس بین الملل-*افتتاح بندر آب عمیق ویزینجام در ایالت کرالای هند ، نقطه عطفی در استراتژی دریایی این کشور بود. این بندر چندمنظوره، که با هزینه اولیه ۱.۰۴ میلیارد دلار و مشارکت گروه آدانی و دولت کرالا ساخته شده، با ظرفیت پذیرش کشتی‌های عظیم مانند MSC Turkiye (با بیش از ۲۴,۰۰۰ کانتینر)، هند را به بازیگری کلیدی در ترانشیپمنت جهانی تبدیل کرده است. ویزینجام، که تا سال ۲۰۲۸ با سرمایه‌گذاری ۲.۱۱ میلیارد دلار به ظرفیت ۵ میلیون TEU (واحد معادل کانتینر ۲۰ فوتی) می‌رسد، در فاصله ۱۰ مایل دریایی از مسیرهای اصلی کشتیرانی قرار دارد و می‌تواند ۷۵ درصد بارهای ترانشیپمنت هند را که پیش‌تر در بنادری مانند کلمبو، سنگاپور و جبل‌علی امارات مدیریت می‌شد، به داخل کشور منتقل کند. این تحول، ضمن صرفه‌جویی ارزی، فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای هند ایجاد خواهد کرد.
اما این پیشرفت، پرسش‌هایی درباره جایگاه بندر چابهار، تنها بندر آب عمیق کشورمان مطرح می‌کند. چابهار، با موقعیت استراتژیک نزدیک به مسیرهای بین‌المللی و نقش محوری در کریدور شمال-جنوب، از مدت‌ها پیش به‌عنوان دروازه ترانزیتی کشورمان به آسیای میانه، هند و اروپا شناخته شده است. حال، آیا ویزینجام رقیبی برای چابهار خواهد بود یا می‌تواند شریکی استراتژیک در زنجیره ترانزیتی منطقه‌ای باشد؟
ویزینجام؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
بندر ویزینجام با عمق طبیعی ۲۰ متر، قابلیت پذیرش بزرگ‌ترین کشتی‌های کانتینری جهان را دارد. این بندر زمان حمل‌ونقل را تا دو هفته کاهش داده و هزینه هر کانتینر را ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار پایین می‌آورد، که سالانه میلیاردها روپیه صرفه‌جویی ارزی برای هند به همراه دارد. با این حال، پروژه با اعتراضات گسترده ماهیگیران و فعالان محیط زیست مواجه شده است. مستند «سواحل دزدیده‌شده» نشان می‌دهد که ویزینجام به‌طور مستقیم ۴۵۰ خانواده ماهیگیر و به‌صورت غیرمستقیم ۴۵۰۰ خانواده را به دلیل فرسایش ساحلی و تغییر امواج تحت تأثیر قرار داده است. این چالش‌ها، پرسش‌هایی درباره پایداری پروژه و پذیرش اجتماعی آن مطرح می‌کند.
چابهار؛ دروازه ترانزیتی کشورمان
بندر چابهار، با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری هند در فاز اول، بخشی از استراتژی مشترک کشورمان و هند برای تقویت اتصال منطقه‌ای است. این بندر، با دسترسی مستقیم به اقیانوس هند و اتصال به کشورهای آسیای میانه، افغانستان و اروپا از طریق کریدور شمال-جنوب، پتانسیل تبدیل شدن به هاب ترانزیتی را دارد. برخلاف ویزینجام، چابهار هنوز به ظرفیت کامل خود نرسیده، اما موقعیت جغرافیایی آن، که از محدودیت‌های تنگه هرمز مستقل است، مزیتی استراتژیک محسوب می‌شود. کشورمان می‌تواند با تسریع در توسعه فازهای بعدی چابهار و ارائه مشوق‌های رقابتی، بخشی از بارهای ترانشیپمنت منطقه‌ای را جذب کند.
رقابت یا همکاری؟
افتتاح ویزینجام ممکن است در کوتاه‌مدت رقابت را برای چابهار تشدید کند، به‌ویژه با توجه به سرمایه‌گذاری‌های کلان هند و نزدیکی این بندر به بازارهای آسیایی. اما در نگاهی بلندمدت، این دو بندر می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. چابهار، با اتصال به آسیای میانه و اروپا، می‌تواند به‌عنوان دروازه‌ای برای بارهای ترانشیپمنت ویزینجام به مناطق شمالی عمل کند. همکاری کشورمان و هند در چابهار، که پیش‌تر با توافق‌نامه‌های دوجانبه آغاز شده، می‌تواند به ایجاد یک زنجیره ترانزیتی یکپارچه منجر شود. برای مثال، بارهای ورودی به ویزینجام می‌توانند از طریق چابهار به افغانستان، ازبکستان یا حتی روسیه منتقل شوند، که این امر هزینه‌ها و زمان حمل‌ونقل را کاهش می‌دهد.
کشورمان همچنین می‌تواند از چالش‌های زیست‌محیطی ویزینجام درس بگیرد. با تأکید بر توسعه پایدار در چابهار، مانند حفاظت از اکوسیستم‌های ساحلی و مشارکت جوامع محلی، می‌توانیم مزیت رقابتی ایجاد کنیم. دیپلماسی فعال کشورمان، به‌ویژه از طریق مذاکره با هند، چین و کشورهای آسیای میانه، می‌تواند چابهار را به‌عنوان هاب مکمل ویزینجام معرفی کند. این همکاری نه‌تنها وابستگی منطقه به بنادر کلمبو و جبل‌علی را کاهش می‌دهد، بلکه کشورمان را به مرکز ترانزیتی کلیدی در مسیرهای شرق به غرب و شمال به جنوب تبدیل خواهد کرد.
پیشنهادات برای تقویت جایگاه بندر چابهار
برای بهره‌برداری از فرصت ایجادشده توسط افتتاح بندر ویزینجام هند و تبدیل بندر چابهار به هاب ترانزیتی منطقه‌ای، کشورمان باید اقداماتی استراتژیک و هدفمند انجام دهد. نخست، لازم است توسعه زیرساخت‌های بندر چابهار با شتاب بیشتری دنبال شود. این امر می‌تواند از طریق جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، به‌ویژه از کشورهایی مانند هند و چین، که پیش‌تر علاقه‌مندی خود را به همکاری در چابهار نشان داده‌اند، محقق شود. سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری هند در فاز اول چابهار می‌تواند الگویی برای گسترش همکاری‌ها در فازهای بعدی باشد. دوم، ارائه مشوق‌های مالی و لجستیکی برای کشتی‌ها و شرکت‌های فعال در ترانشیپمنت ضروری است. این مشوق‌ها، مانند تخفیف در هزینه‌های بندری یا تسهیلات گمرکی، می‌تواند چابهار را به مقصدی جذاب برای بارهای ترانشیپمنت تبدیل کند. سوم، با درس‌گیری از اعتراضات زیست‌محیطی و اجتماعی در ویزینجام، کشورمان باید بر توسعه پایدار در چابهار تأکید کند. حفاظت از اکوسیستم‌های ساحلی، مشارکت جوامع محلی و جلوگیری از فرسایش ساحلی می‌تواند از بروز مشکلات مشابه جلوگیری کرده و مزیت رقابتی ایجاد کند. در نهایت، تقویت مذاکرات دیپلماتیک با هند برای معرفی چابهار به‌عنوان بخشی از شبکه ترانزیتی منطقه‌ای در کنار ویزینجام حیاتی است. این همکاری می‌تواند زنجیره ترانزیتی یکپارچه‌ای ایجاد کند که بارها را از ویزینجام به چابهار و سپس به آسیای میانه و اروپا منتقل کند، و جایگاه کشورمان را به‌عنوان هاب کلیدی تثبیت نماید.
ویزینجام و چابهار، هرچند در نگاه اول رقبای منطقه‌ای به نظر می‌رسند، اما پتانسیل تبدیل شدن به شرکای استراتژیک را دارند. همکاری این دو بندر می‌تواند زنجیره ترانزیتی منطقه‌ای را تقویت کرده و وابستگی به بنادر غیرمنطقه‌ای را کاهش دهد. کشورمان، با استفاده از موقعیت ژئوپلیتیک چابهار و تقویت دیپلماسی اقتصادی، می‌تواند از تحولات ویزینجام به نفع خود بهره ببرد و نقش خود را به‌عنوان هاب ترانزیتی منطقه‌ای تثبیت کند.
با الهام از: Arab News
نظرات بسته شده است.