رنج‌نامه‌کارگران بندر؛از فقر به فاجعه !
زیر آفتاب سوزان و میان آهن و دریا، کارگرانی ایستادند که نه سهمی از امنیت شغلی داشتند، نه نصیبی از رفاه. بندر شهید رجایی، که باید تپنده‌ترین نماد حیات اقتصادی باشد، این بار شاهد فاجعه ای بود که ریشه در سال‌ها بی‌توجهی داشت. حادثه‌ای که بار دیگر نشان داد جان کارگران، همچنان ارزان‌تر از هر باری بر دوش اسکله‌هاست.
سی نیوز-* بندرعباس – ظهر شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴، انفجار مهیبی در محوطه کانتینری اسکله شهید رجایی بندرعباس رخ داد که تا ۹ اردیبهشت به کشته شدن دست‌کم ۷۰ نفر، مصدومیت بیش از ۱۲۴۲ نفر، و مفقود شدن ۲۲ نفر منجر شد. کارگران شرکت‌های تخلیه و بارگیری، انبارداری، و رانندگان ماشین‌های سنگین، که نیروی اصلی این اسکله هستند، بیشترین آسیب را متحمل شدند. این فاجعه بار دیگر آسیب‌پذیری کارگران در برابر ناامنی‌های محیط کار را برجسته کرد.
کارگران در قلب فاجعه
بیش از ۹۰ درصد قربانیان، کارگرانی بودند که در لحظه انفجار مشغول کار در بخش‌های تخلیه، بارگیری، یا انبارداری بودند. برخی رانندگان ماشین‌های سنگین نیز که برای بارگیری به اسکله آمده بودند، در میان قربانیان‌اند. یک منبع آگاه گفت: «شدت انفجار به حدی بود که ۹۰ درصد کارگران و کارمندان شرکت محل حادثه مصدوم شدند یا جان باختند.» پست‌های منتشرشده در شبکه های اجتماعی نشان می‌دهد کارگرانی که حتی فاصله زیادی از کانون انفجار داشتند، دچار جراحات شدید شدند.
آسیب‌های جسمی؛ زخم‌هایی که التیام نمی‌یابند
طبق گزارش ها ، بیش از ۳۵۰ کارگر همچنان در بیمارستان‌های صاحب‌الزمان و شهید محمدی بندرعباس بستری هستند، و بیش از ۲۰ نفر وضعیت وخیمی دارند. سوختگی‌های شدید، آسیب‌های تنفسی ناشی از استنشاق دود شیمیایی، شکستگی‌های متعدد، و جراحات ناشی از پرتاب شدن توسط موج انفجار از شایع‌ترین آسیب‌ها هستند. یک کارگر گفت: «در حال کار بودیم که مخزنی منفجر شد و قفسه سینه‌ام آسیب دید.» شدت انفجار به حدی بود که ۲۲ جسد به دلیل سوختگی غیرقابل شناسایی‌اند، و این موضوع خانواده‌های کارگران مفقود را در اضطراب فرو برده است.
آسیب‌های روانی؛ کابوسی که ادامه دارد
کارگران بازمانده با شوک روانی شدیدی مواجه‌اند. منابع محلی گزارش داده‌اند که برخی کارگران، به‌ویژه کسانی که شاهد متلاشی شدن تجهیزات یا آسیب همکارانشان بودند، دچار علائم استرس پس از سانحه شده‌اند. یکی از کارگران به رسانه‌های محلی گفت: «نمی‌توانم بخوابم، صدای انفجار هنوز در سرم است.» این آسیب‌های روانی، که اغلب در محیط‌های کاری نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توانایی کارگران برای بازگشت به کار را مختل کنند. نبود خدمات مشاوره روانی برای کارگران، این چالش را تشدید کرده است.
پیامدهای معیشتی؛ از فقر به فاجعه
اسکله شهید رجایی میزبان حدود ۱۴ هزار کارگر مستقیم و ۴۲ هزار کارگر ماهر، نیمه‌ماهر، و ساده در بخش‌های بندری، دریایی، و فنی است. بسیاری از این کارگران با قراردادهای موقت، دستمزدهای پایین، و بدون بیمه جامع کار می‌کنند. توقف عملیات اسکله پس از انفجار، درآمد روزانه این کارگران را قطع کرده است. برخی کارگران پیش از حادثه به دلیل تورم و هزینه‌های بالای زندگی در بندرعباس با مشکلات مالی مواجه بودند. حالا، با مصدومیت، بیکاری موقت، یا از دست دادن نان‌آوران خانواده، خطر فقر شدیدتر شده است. یک راننده ماشین سنگین گفت: «برای یک روز کار به اسکله آمدم، حالا نه درآمد دارم و نه می‌توانم هزینه درمانم را بدهم.» فقدان حمایت‌های اجتماعی، مانند بیمه حوادث کافی یا کمک‌های فوری، فشار مضاعفی بر کارگران وارد کرده است.
زمینه تاریخی؛کارگران، قربانیان تکراری
این فاجعه در ادامه حوادث مرگباری است که کارگران را هدف قرار داده‌اند. فروپاشی متروپل آبادان (خرداد ۱۴۰۱) با ۴۳ کشته و انفجار معدن طبس (شهریور ۱۴۰۳) با ۵۳ کشته، نمونه‌هایی از سهل‌انگاری‌هایی هستند که کارگران را قربانی کرده‌اند. مهرداد حسن‌زاده، مدیرکل مدیریت بحران هرمزگان، به شبکه خبر گفت که منطقه پیش‌تر هشدارهایی درباره ایمنی دریافت کرده بود، اما اقدامات کافی انجام نشد. این الگو نشان‌دهنده بی‌توجهی سیستماتیک به ایمنی کارگران است.
اعتراضات کارگری و واکنش‌های اجتماعی
کارگران و خانواده‌هایشان خشم خود را از نبود تجهیزات ایمنی و نظارت کافی ابراز کرده‌اند. در مراسم عزاداری شامگاه ۸ اردیبهشت در بندرعباس، گروهی از کارگران و خانواده‌های داغدار خواستار پاسخگویی مسئولان مربوطه شدند. در شبکه های اجتماعی ، کاربران با اشاره به اینکه «۹۹ درصد فوتی‌ها کارگر هستند»، این فاجعه را نتیجه سوءمدیریت خواندند. یکی از کاربران نوشت: «کارگران قربانی بی‌کفایتی شدند، اما کسی پاسخگو نیست.»
سؤالات بی‌پاسخ
-
چرا تجهیزات ایمنی استاندارد مانند کلاه ایمنی، دستکش مقاوم، و ماسک‌های تنفسی در اختیار کارگران قرار نگرفته بود؟
-
چه نهادی مسئول نظارت بر تأمین تجهیزات ایمنی برای کارگران شرکت‌های خصوصی اسکله بود؟
-
چرا آموزش‌های لازم برای مواجهه با حوادث شیمیایی به کارگران ارائه نشده بود؟
-
آیا استانداردهای ذخیره‌سازی مواد خطرناک در اسکله رعایت شده بود، و اگر خیر، چه کسانی مقصرند؟
-
چرا هشدارهای قبلی درباره ناامنی محیط کار در اسکله نادیده گرفته شد؟
-
آیا کارگران مصدوم و خانواده‌های قربانیان از حمایت‌های مالی فوری برخوردار خواهند شد؟
-
چه برنامه‌ای برای ارائه خدمات مشاوره روانی به کارگران بازمانده با علائم استرس پس از سانحه وجود دارد؟
-
چرا کارگران با قراردادهای موقت و بدون بیمه جامع در چنین محیط‌های پرخطری مشغول به کار بودند؟
- چه تضمینی وجود دارد که کمک‌های مالی به خانواده‌های کارگران قربانی به‌صورت شفاف و عادلانه توزیع شود؟
- چه اقداماتی برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی در محیط‌های کاری دیگر در نظر گرفته شده است؟
نیاز به اصلاحات فوری
فاجعه اسکله شهید رجایی ضرورت بازنگری در قوانین ایمنی کار را گوشزد می‌کند. کارگران خواستار تجهیزات ایمنی استاندارد، آموزش‌های منظم، و بیمه جامع هستند. فعالان کارگری پیشنهاد تشکیل کمیته حقیقت‌یاب مستقل برای شناسایی مقصران را داده‌اند. تا زمانی که ایمنی و کرامت کارگران در اولویت قرار نگیرد، آنها قربانیان خاموش سهل‌انگاری‌ها خواهند ماند.
انتهای گزارش/
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.