تحول دیجیتال در دریانوردی جهانی؛ گزارش FONASBA از نشست چهل‌ونهم کمیته تسهیل IMO
سی نیوز-سرویس بین الملل- براساس گزارش ارسالی از سوی فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های ملی کارگزاران و نمایندگان کشتیرانی (FONASBA)چهل‌ونهمین نشست کمیته تسهیل (FAL) سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) در حالی در ماه مارس ۲۰۲۵ در لندن برگزار شد که در آن، طیفی از موضوعات مهم مرتبط با آینده حمل‌ونقل دریایی مورد بررسی قرار گرفت. فدراسیون FONASBA که از نزدیک روند جلسات این نشست را پیگیری کرده، در گزارشی تفصیلی، مهم‌ترین تصمیمات این دوره را منتشر کرده است؛ تصمیماتی که می‌تواند مسیر آینده دیجیتال‌سازی، مقابله با جرائم دریایی و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین را در صنعت حمل‌ونقل جهانی دگرگون سازد.
در این نشست، نمایندگان دولت‌ها و نهادهای تخصصی، مجموعه‌ای از تصمیمات راهبردی را برای ارتقای هماهنگی‌های فرامرزی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوظهور، و مقابله با تهدیدات فزاینده در عرصه تجارت دریایی اتخاذ کردند.
نوسازی «پنجره واحد دریایی»؛ از تبادل داده تا راستی‌آزمایی هوشمند
یکی از مهم‌ترین موضوعات این نشست، اصلاح دستورالعمل‌های مربوط به «پنجره واحد دریایی» (Maritime Single Window) بود. دولت چین، به عنوان یکی از پیشگامان دیجیتال‌سازی در حمل‌ونقل دریایی، پیشنهادی برای افزودن قابلیت‌های راستی‌آزمایی خودکار داده‌ها ارائه داد. هدف این پیشنهاد، کاهش مداخلات انسانی، حذف تکرار اطلاعات میان نهادهای مسئول، و ارتقای یکپارچگی سامانه‌های ملی و فراملی بود. این رویکرد با استقبال گروه کاری روبه‌رو شد و در نهایت مورد تصویب کمیته قرار گرفت.
ASYHUB Maritime؛ حلقه‌ای میان داده‌ها و سازمان‌ها
سازمان UNCTAD در ادامه روند معرفی ابزارهای دیجیتال، از پلتفرم «ASYHUB Maritime» رونمایی کرد؛ بستری متصل به سامانه جهانی ASYCUDA که با هدف تسهیل تبادل اطلاعات میان بنادر، مقامات گمرکی و نهادهای دریایی طراحی شده است. اگرچه این پلتفرم در حال حاضر به طور کامل با نهادهایی مانند بهداشت و مهاجرت یکپارچه نیست، اما قابلیت اتصال به این بخش‌ها را داراست. بر پایه تفاهمات صورت‌گرفته، قرار است این سامانه با استانداردهای فنی IMO، از جمله کنوانسیون تسهیل (FAL) و چارچوب داده‌ای سازمان، همسو شود. در صورت تحقق این هماهنگی، ASYHUB می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای عملیاتی در اسناد رسمی IMO معرفی گردد.
تدوین نقشه‌راه دیجیتال‌سازی دریایی
با اذعان به ضرورت نگاهی کلان به تحولات فناوری، کمیته تصمیم گرفت تدوین یک راهبرد جامع تحت عنوان «استراتژی دیجیتال‌سازی سازمان بین‌المللی دریانوردی» را در دستور کار قرار دهد. مقرر شد گروه مکاتبه‌ای ویژه‌ای مأمور پیگیری این دستور کار راهبردی شود؛ گروهی که با بهره‌گیری از دیدگاه‌های فنی اعضا، می‌تواند زیربنای تحولی بزرگ در نحوه مدیریت تجارت دریایی جهانی را بنا نهد.
جایگاه کشتی‌های خودران در نظام تسهیل
در بخش دیگری از نشست، موضوع کشتی‌های خودران یا MASS (Maritime Autonomous Surface Ships) مطرح شد. کمیته با تصویب نقشه‌راهی برای اصلاح کنوانسیون FAL، عملاً پذیرای مفهومی شد که آینده حمل‌ونقل دریایی را به شدت دگرگون خواهد ساخت. همچنین مقرر شد نشست مشترک کمیته‌های FAL، LEG و MSC در این خصوص تنها در صورت درخواست رسمی یکی از کمیته‌ها برگزار شود.
اصلاح دستورالعمل‌های مقابله با قاچاق مواد مخدر
با توجه به چالش‌های روزافزون در مقابله با جرائم سازمان‌یافته دریایی، کمیته تسهیل با بازنگری در دستورالعمل‌های مربوط به جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و روان‌گردان‌ها موافقت کرد. در همین راستا، گروه مکاتبه‌ای جدیدی مأمور تهیه متن اصلاح‌شده شد تا این سند در نشست آتی کمیته، یعنی FAL 50، به تصویب نهایی برسد.
این تحولات نه‌تنها بیانگر حرکت نظام دریایی جهانی به‌سوی بهره‌گیری گسترده‌تر از فناوری‌های نوین است، بلکه نشان می‌دهد که مقابله با تهدیدات فراملی، از جمله قاچاق و ناامنی، نیازمند همگرایی ساختاری و تقویت همکاری‌های بین‌المللی در قالب چارچوب‌های نظارتی هوشمند است.
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.