از اسکله تا اقتصاد؛ بندر شانگهای و نسخه‌ای برای توسعه بنادر ایران
راهی به‌سوی تحول اپراتوری و لجستیکی
تحریریه سی نیوز | فروردین ۱۴۰۴-در حالی که بنادر ایران همچنان با چالش‌هایی نظیر فرسودگی زیرساخت، پراکندگی مدیریت و سهم پایین در زنجیره ارزش جهانی مواجه‌اند، گروه بندری بین‌المللی شانگهای (SIPG) توانسته خود را به‌عنوان یکی از قدرتمندترین اپراتورهای بندری جهان تثبیت کند. این شرکت که مسئول بهره‌برداری از بزرگ‌ترین بندر جهان – شانگهای – است، اکنون فراتر از عملیات تخلیه و بارگیری عمل می‌کند و به هاب لجستیکی و زنجیره‌ای گسترده در تجارت بین‌الملل بدل شده است.
بررسی عملکرد SIPG نشان می‌دهد که ترکیب مدیریت یکپارچه، سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری، و توسعه خوشه‌های صنعتی در اطراف بندر، از مهم‌ترین عوامل موفقیت این الگو بوده‌اند. این در حالی است که ایران با در اختیار داشتن بنادری استراتژیک در شمال و جنوب، تاکنون نتوانسته سهمی شایسته از ترانزیت منطقه‌ای یا مشارکت در کریدورهای جهانی کسب کند.
در این میان و در مسیر ارتقاء بنادر کشور به سطحی قابل رقابت با نمونه‌هایی چون شانگهای، پنج گام کلیدی قابل ترسیم است:
۱. توسعه اپراتورهای بندری قدرتمند و ملی
امروز نیازمند ایجاد اپراتورهایی با ساختار سهامی و ترکیبی از سرمایه‌گذاری خصوصی و حاکمیتی هستیم که بتوانند مدیریت بهره‌برداری بنادر را به‌صورت حرفه‌ای، مستقل و مقیاس‌پذیر پیش ببرند. الگویی مشابه SIPG که سهام آن در بورس عرضه شده و در عین حال از پشتیبانی دولت برخوردار است.
۲. دیجیتالی‌سازی کامل بنادر
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بندر هوشمند، از جمله سامانه‌های مدیریت یکپارچه محوطه‌ها، تبادل داده در زمان واقعی با گمرک و حمل‌ونقل و استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی و بهینه‌سازی جریان کالا، از اولویت‌های فوری است.
۳. تبدیل بنادر به مناطق لجستیکی-تولیدی
بر خلاف تصور سنتی، بنادر موفق امروز صرفاً محل عبور کالا نیستند بلکه فضای خلق ارزش‌افزوده‌اند. توسعه پارک‌های صنعتی و لجستیکی، مراکز بسته‌بندی، تعمیر، مونتاژ و تبدیل کالا، می‌تواند نقشی کلیدی در جذب سرمایه و افزایش ماندگاری کالا ایفا کند.
۴. جذب هدفمند سرمایه‌گذاری خارجی
ایران باید شرایط حقوقی، گمرکی و عملیاتی لازم را برای حضور اپراتورهای خارجی و جذب سرمایه در بنادر کلیدی خود – از چابهار تا انزلی – فراهم کند.
۵. اتصال عملیاتی به کریدورهای بین‌المللی
تکمیل و بهینه‌سازی خطوط ریلی متصل به بنادر، ارائه تعرفه‌های رقابتی برای ترانزیت و ایجاد دفاتر لجستیکی در کشورهای هدف می‌تواند موقعیت کشورمان را در کریدورهای شمال–جنوب، شرق–غرب و مسیرهای دریایی خلیج فارس تقویت کند.
تحول در بنادر ایران مستلزم نگاه فرابخشی، مبتنی بر زنجیره ارزش و تجربه جهانی است. SIPG تنها یک الگو نیست، بلکه نمایانگر تغییری پارادایمی در مفهوم بندر است؛ تغییری که اگر امروز آغاز نشود، فردا ممکن است بسیار دیر باشد.
برگرفته از آمارهای موجود درسایت Marketscreener
نظرات بسته شده است.