اتصال آفریقا به کریدور روسیه-ایران-هند
به گزارش سی نیوز به نقل از اقتصاد معاصر؛ کریدور شمال-جنوب شبکه‌ای چند منظوره از مسیرهای دریایی، ریلی و جاده‌ای به طول ۷،۲۰۰ کیلومتر بین روسیه، آسیای مرکزی، ایران و هند بوده که مسافت انتقال محموله‌ها را تا ۴۰ درصد و هزینه‌های تجاری را ۳۰ درصد کاهش می‌دهد.
طبق تعریف سازمان همکاری‌های راه‌آهن، کریدور بین‌المللی یک شبکه حملونقل بین‌المللی بوده که می‌تواند از خطوط ریلی، آبراه‌ها و جاده‌ها به منظور حملونقل بین‌المللی و ترانزیت کالا و مسافر در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با صرفه اقتصادی استفاده کند.
بنابراین، کریدور شمال-جنوب یک شبکه چندمنظوره دریایی، ریلی و جاده‌ای به طول ۷،۲۰۰ کیلومتر بوده که کشورهای اروپای شمالی، اسکاندیناوی و آسیای مرکزی را از طریق بنادر جنوبی ایران و دریای خزر به کشورهای اقیانوس هند، ایران، خلیج فارس و آسیای جنوب شرقی با کمترین هزینه و زمان نسبت به سایر مسیرها وصل می‌کند. این مسیر با عبور از روسیه، آسیای مرکزی، ایران و هند، بمبئی در هند را از طریق ایران و آذربایجان به سن‌پترزبورگ روسیه و سپس هلسینکی فنلاند متصل می‌کند.
مزیت کریدور شمال-جنوب
کریدور شمال-جنوب امن ترین، کوتاه‌ترین و ارزان‌ترین مسیر برای حملونقل کالا بین آسیا و اروپا است، زیرا استفاده از این مسیر،۴۰ درصد مسافت و ۳۰ درصد از هزینه‌های تجاری را کاهش می‌دهد و کشورهای آسیایی و اروپایی می‌توانند تا کالاهای خود را تقریبا دو برابر سریع‌تر از مسیر فعال کانال سوئز مبادله کنند.
براساس ادعای مقامات کشورهای شرکت‌کننده، مجموع جریان محموله بالقوه حملونقل در این مسیر تا سال ۲۰۳۰، به ۱۵ تا ۲۵ میلیون تن در تمامی مسیرها و شیوه‌های حملونقل از جمله محموله‌های کانتینری خواهد رسید. در این راستا، توسعه کریدور شمال-جنوب فرصت‌های ژئوپلیتیکی زیادی را برای کشورهای روسیه، آسیای مرکزی، ایران و آسیای غربی به ارمغان خواهد آورد.
این مسیر حملونقل می‌تواند به عنوان رابطی برای مبادلات تجاری بین آسیا و اروپا باشد. موقعیت استراتژیک این کریدور روز به روز باعث افزایش توان اقتصادی این کریدور می‌شود، زیرا موقعیت جغرافیایی منحصر به فردی دارد و دروازه اصلی تجارت جهانی و مسیر اصلی حملونقل آسیا و اروپا محسوب می‌شود. همچنین نبود ثبات و امنیت در منطقه غرب آسیا و ناامنی مسیرهای دریایی، بر اهمیت آن در محل کانال سوئز افزوده است.
در این مسیر، ایران دارای پتانسیل‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی خوبی بوده که سه مزیت نسبی آن شامل تامین انرژی پایدار (چهارمین دارنده ذخایر نفت در جهان و دومین دارنده ذخایر گاز در جهان)، ترانزیت امن در دسترسی به آسیای مرکزی، خلیج فارس، اقیانوس هند و مدیترانه شرقی و همچنین ایجاد امنیت در جغرافیای اسلامی است.
علاوه بر این، با توجه به اهمیت سازمان همکاری شانگهای (SCO) و کشورهای عضو آن در امتداد کریدور شمال-جنوب، این مسیر فرصت‌های ژئوپلیتیکی مناسبی را برای افزایش هم‌گرایی بین کشورهای عضو سازمان فراهم می‌کند. کشورهای سازمان همکاری شانگهای نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و بزرگترین تولیدکنندگان انرژی جهان (ایران و روسیه) و بزرگترین مصرف‌کننده انرژی در جهان (چین) عضو آن هستند.
این سازمان دارای حجم اقتصادی ۲۳ هزار میلیارد دلاری و تجارت داخلی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلاری بوده و اعضای آن، ذخایر مواد معدنی کمیابی مانند اورانیوم، نیکل، کبالت، لیتیوم، مس و… دارند.
باید توجه داشت که راه‌اندازی آن پس از رویدادهای سال ۲۰۲۲ در اوکراین و تحریم‌های بعدی غرب علیه روسیه، اهمیت بیشتری پیدا کرد. در این راستا، تعامل تجاری و اقتصادی بین فدراسیون روسیه و ایران نیز تقویت شده است.
گسترش کریدور به آفریقا
در سپتامبر سال گذشته، مقامات راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از ترانزیت محموله‌های روسیه به عربستان از طریق کریدور حملونقل ایران برای اولین بار خبر داد. این قطار ترانزیتی حامل ۳۶ کانتینر بود و برای اولین بار از روسیه از طریق مرز ریلی اینچه برون در نزدیکی ترکمنستان وارد ایران شد. این قطار باری به بندرعباس در تنگه هرمز اعزام و از آنجا از طریق دریا به شهر بندری جده عربستان منتقل می‌شود.
اتصال روسیه به عربستان از طریق کریدور شمال-جنوب نشان داد که یکی از مزایای مهم این کریدور، امکان گسترش آن به سایر نقاط است. برای نمونه این احتمال وجود دارد که این اتصال از عربستان و دریای سرخ وارد قاره آفریقا شود که می‌تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی برای کشورهای حاضر، به ویژه روسیه و ایران داشته باشد.
برای نمونه، اخیرا دیمیتری زورف، معاون وزیر حملونقل روسیه با فردریک ابراهیم کیبوتا، سفیر جمهوری تانزانیا در فدراسیون روسیه دیدار کرد. موضوع مذاکرات، تعامل حملونقل و توسعه کریدورهای حملونقل روسیه- آفریقا و زیرساخت‌های حملونقل جمهوری تانزانیا بود. در تشریح این دیدار آمده است: «با در نظر گرفتن اتصال بنادر دریایی تانزانیا با کشورهای محصور در خشکی منطقه، مشارکت این کشور در توسعه کریدور حملونقل بین‌المللی شمال-جنوب، زمینه امیدوارکننده‌ای برای همکاری‌های بین‌المللی است.»
همچنین در دیدار سفیر روسیه در این کشور آفریقایی، آندری آویتیسیان قبلا درباره امکان اتصال تانزانیا به کریدور شمال-جنوب صحبت کرده بود. در واقع روس‌ها از قصد ایجاد هاب لجستیک بندری و پایگاه بار در سواحل شرقی آفریقا، به عنوان بخشی از کریدور حملونقل بین‌المللی شمال-جنوب خبر می‌دهند.
در حال حاضر کالاهایی مانند غلات، الوار، سیمان و سایر محصولات از بنادر روسیه در مسیر کریدور شمال به جنوب به ایران ارسال می‌شوند و ابتکار ایجاد یک مسیر حملونقل به آفریقا، نوید تغییر نقشه حملونقل بار و لجستیک را نه تنها در روسیه، بلکه در مقیاس جهانی می‌دهد.
بر اساس پیشنهادهای دریافتی از کارشناسان روسی، این کریدور می‌تواند از طریق دریای سرخ به آفریقا ساخته شود. این پروژه، به عنوان مسیر احتمالی به مسیرهای حملونقل موجود در نظر گرفته می‌شود و به یک حلقه کلیدی در توسعه لجستیک بین‌المللی تبدیل می‌شود. در واقع گسترش کریدور شمال-جنوب به قاره آفریقا می‌تواند مزایای بسیاری برای کشورها، به ویژه ایران و روسیه داشته باشد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
مورد اول: ایجاد خطوط حملونقل بین روسیه و ایران با آفریقا به توسعه تجارت و مبادله کالا بین قاره‌ها کمک و فرصت‌های جدیدی را برای شرکت‌ها و کارآفرینان روسی در بازار آفریقا باز می‌کند.
مورد دوم: ساخت یک مسیر حملونقل جدید، زمان تحویل کالا به آفریقا را کاهش می‌دهد که به بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیکی و کاهش هزینه‌های حملونقل کمک می‌کند.
مورد سوم: اجرای این پروژه به سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های حملونقل نیاز دارد که به نوسازی و بهبود مسیرهای حملونقل در روسیه و خارج از کشور کمک می‌کند.
مورد چهارم: ساخت ITC شمال-جنوب به آفریقا، حضور ژئوپلیتیک روسیه و ایران در منطقه را تقویت و به تقویت روابط دیپلماتیک بین کشورها کمک می‌کند.
البته علاوه بر تانزانیا، می‌توان از ظرفیت سودان یا جیبوتی برای اتصال کریدور شمال-جنوب به آفریقا بهره گرفت. بنابراین، کریدور شمال-جنوب نشان‌دهنده یک مسیر استراتژیک مهم بوده که به تقویت روابط اقتصادی بین‌المللی کمک و فرصت‌های جدیدی را برای تجارت با بازارهای در حال توسعه در آفریقا و آسیا باز می‌کند. در این میان، این مسیر برای ایران که به دنبال گسترش تجارت با کشورهای آفریقایی است، چشم‌انداز روشنی خواهد داشت.
نظرات بسته شده است.