در شرایطی که نوار ساحلي كشور ایران در منطقه و بخصوص در میان همسایگان به لحاظ اقتصادی و راهبردی اهمیتی خاص، استراتژيك و وِيژه دارد اما متاسفانه بی‌توجهی تاريخي دولت ها به استفاده و بهرهگيري از ظرفیت واقعي شهرهای ساحلی، بندرگاه‌ها و حتي نوارساحلي كشوريك دغدغه جدي براي صاحبنظران، اقتصاددانان و فعالان حوزه اقتصاد دريا است كه مي بايست به يك مطالبه مهم تبديل و جنبه عملياتي به خود بگيرد.
به گزارش سی نیوز به نقل از اقتصادسرآمد، از آنجا كه در ایران بنادر و شهربندرها ظرفیتی چشمگیربرای توسعه صنایع، گردشگری، جذب جمعیت، اشتغال‌زایی و درنهایت رونق اقتصادی به شمار می‌روند، اما سواحل اغلب جمعیت کمی را در خود جای داده‌اند و فقط تعدادی از آنها از جمله کیش، قشم و چابهار پویا و به‌لحاظ اقتصادی فعال هستند و دیگر شهرها و بنادر تا حدودی توسعه نیافته مانده‌اند.
ایجاد شهرهای ساحلی در كشور برای انتقال جمعیت به سواحل
تجربه قرن‌ها در ایجاد شهرها نشان داده که تمدن‌ها هموار در کنار آب‌ها شکل گرفته و از آنجا به سایر بخش های سرزمین انتشار پیدا کرده است. امروزه اما این اصل مهم به فراموشی سپرده شده و درکنار آب ها به ویژه دریاهای جنوب از این موهبت الهی کمتر بهره گرفته شده است.ایجاد شهرهای ساحلی و انتقال جمعیت به سواحل، ایجاد بازارها و اشتغال‌زایی از جمله مواردی است که نقش زیادی در رونق اقتصاد آبی دارد.
در بخشی از سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر بسترسازی برای پراکندگی متعادل جمعیت و توازن منطقه‌ای بر پایه توانمندی‌های سرزمینی و اصول آمایش با تخصیص امکانات و تشویق وآسان‌سازی سرمایه‌گذاری و شکوفاسازی مناطق کمتر برخوردار با اولویت نواحی مرزی به‌ویژه سواحل و جزایر جنوبی تاکید شده است. اما به ظاهر قانون نیز نمی تواند الزامی در ایجاد شهر در حاشیه ساحلی دریاهای جنوب برای تصمیم‌گیران ایجاد کند. ایجاد و توسعه شهرهای ساحلی به منظور استقرار صنایع، جذب جمعیت و اشتغال‌زایی اکنون مورد توجه دولت قرار گرفته است. اما این دولت نیست که پیش برنده این اتفاق است که باید «آقایان» برای توسعه شهرها در سواحل جنوبی کشور اعلام آمادگی کنند و سرمایه دولت را در جایی که به «صلاح» می دانند به مصرف برسانند.
ساخت شهر جدید در جنوب کشور از رویا تا واقعیت
پيشترعلیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس کشورمان در گفت و گو با اقتصادسرآمد با تاکید بر این که در تشکیل شهرهای ایران آمایش سرزمینی انجام نمی‌شود، به خبرنگار ما، گفت: اهمیت وجود آب را باید نزد قبیله صائبیان ساکن در جنوب ایران و بخشی از عراق جستجو کرد که آب برای انها از دیرباز مظهر پاکیزگی و قداست است.
وی با تاکید بر این که مقوله تمدن کاملا گره خورده به آب است، افزود: اما در مقایسه با گذشته و با پیشرفت تکنولوژی انسان به جای بیتوته در جوار دریا و رودخانه، آب را به جایی هدایت کرد که در ان سکنی گزیده بود و به این ترتیب تکنیک‌های جدید آب را به خدمت انسان درآورد، مانند انتقال آب از کوهرنگ به استان یزد. حال این که این اتفاق چه بر سر اکوسیستم و محیط زیست این منطقه آورد از حوصله این بحث خارج است.
چرا شهر جدید در کنار دریای جنوب ایجاد نمی‌شود
وی در پاسخ به این سوال که چرا شهر جدید با استفاده از ظرفیت دریا و سواحل طولانی در جنوب کشور ایجاد نمی شود، گفت: اصلا ما در کشورمان چیزی به نام آمایش سرزمینی نداریم. این در حالی است که به رغم ادعاهای بسیار اقدام عملی در اینباره به منظور جانمایی و ساخت شهرها صورت نگرفته است. موضوع شهرهای جدید در ایران در حال حاضر یکی از سیاست های اصلی وزارت مسکن در کنار بهسازی و احیای بافت قدیم شهرها به خصوص شهرهای بزرگ و توسعه بیرونی (فیزیکی) شهرهای موجود می باشد که محل بحث بسیاری از کارشناسان اقتصادی، جامعه شناسی، معماران و شهرسازان است.
اهميت مکان یابی و نحوه مکان گزینی شهرهای ساحلی
اگر در ساخت و گسترش شهرها به آمایش سرزمینی نیم نگاهی می شد، جمعیت ۱۷ میلیون نفری در تهران والبزر متراکم نبود، موضوعی بود که شریفی یزدی به آن اشاره داشت و افزود: این تراکم به لحاظ امنیتی، اقتصادی، محیط زیستی، بهداشتی و آموزشی امری اشتباه است. دلایل زیادی در توجیه عدم موفقیت شهرهای جدید ایران بیان شده است. از مهم ترین عواملی که بارها در این زمینه مورد اشاره واقع شده، مکانیابی و نحوه مکانگزینی شهرهای جدید است.
وي گریزی داشت به آمایش سرزمینی در کشورهای غربی و تفکیک شهرها براساس اقتصاد، سیاست وآموزش و خبرنگار ما گفت: در کشورما به دلیل این که آمایش سرزمین وجود ندارد طبیعتاً ایجاد شهر و یا شهرسازی به تبع آن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. البته در مناطق شمالی کشور اگر هم کاری صورت گرفته از سوی افرادی بوده که ساخت را برای استفاده شخصی صورت داده‌اند.
عوامل بازدارنده ساخت شهر جدید در جنوب کشور
وی تاکید داشت، از صیراف تا منطقه پارسیان در جنوب کشورکه بالغ بر ۱۰۰ کیلومتر می‌شود امروزه تحت تاثیر صنایع پتروشیمی از حیث بهره‌وری چندان مناسب ساکن شدن مردم نیست و لذا تا مسئولان به آمایش سرزمینی در ایجاد شهرها توجه نداشته باشند نباید ساخت شهر در جنوب کشور و به بهانه وجود آب را انتظار داشت. با این تفاسیر و با ظرفیت‌های گسترده‌ای که در بخش‌های مختلف کشور وجود دارد اگر راه برای مردم باز و مقررات دست وپاگیر برداشته شود تحولات مثبتی به منظور ساخت شهرها در کشور حاصل می‌شود. همه فعالیت‌های اقتصادی اعم از استقرار صنایع و جمعیت در حوزه ساحلی را با ۶۰ کیلومتر عمقی که در پس کرانه وارد می‌شود می‌توان به نام اقتصاد ساحلی تعریف کرد، بیش از ۸۰درصد جمعیت کشورها در کنار آب است، اما در ایران اینگونه نیست. از استقرار صنایع بزرگ تا شهرهای پرجمعیت و کلان شهرها همه تمایل به مرکز دارند و شهر پرجمعیتی در کنار ساحل وجود ندارد.
بازنشر گزارش: سی نیوز
منبع: https://eghtesadsaramad.ir/Newspaper/item/111323
لینک کوتاه: https://seanews.ir/46609
نظرات بسته شده است.