ترانزیت فرصتی برای توسعه اقتصادی کشور

می دانیم منابع مختلف رشد اقتصادی شامل افزایش سرمایه پولی و نیروی انسانی و همچنین افزایش بهره‌وری عوامل تولید است (تولید محصول و تولید خدمات)؛ پس توسعه اقتصادی که یکی از وظایف مهم دولت است یعنی رشد همراه با افزایش ظرفیت های تولیدی اعم از ظرفیت های فیزیکی انسانی و اجتماعی و آگاهیم که توسعه امری فراگیردرجامعه است و همه جامعه از آن بهره خواهند برد. حال اگر مبنا، رشد و توسعه اقتصادی کل جامعه باشد پس لازم است که تفکر عمومی جامعه از منافع سازمانی به سمت و سوی منافع ملی گرایش پیدا کند اما متاسفانه با تاملی در عملکرد دولت ها در سال های اخیر متوجه می شویم نگاه به منافع سازمانی به منافع ملی می‌چربد! اما دلیل آن چیست؟ دلیل آن نبود یک سیستم آموزش دیده و برنامه ریزی شده بر مبنای توسعه اقتصادی کشور است.

سیستم دولتی ما با استخدام نیرو و آموزش یکسویه به آن فقط در جهت حفظ منافع آن سازمان باعث ایجاد: اول یک ذهنیت تک نگرشی، دوم تفکر و‌عملکرد جزیره ای، سوم تداخل و تعارض منافع با سایر سازمان های دولتی و چهارم نگاه پلیسی و مچ گیری به بخش خصوصی شده است.

وقتی شما نگاهی این چنینی در بخش دولتی ایجاد می کنید و مدیر بخش دولتی صرفا دنبال منافع سازمانی خودش است، از تلاش برای توسعه منافع ملی غافل می شود، اتفاقی که افتاده و نه تنها سازمان های مختلف دولتی در انجام وظایف محوله در کنار هم و هماهنگ با هم نیستند بلکه به دلیل ذهنیت تعارض منافع هر کدام به سمت سازمان خود تمایل دارند، پس نگاه، نگاه ملی نیست و منجر به ضعف کل سیستم برای افزایش بهره وری و‌توسعه می شود و اگر منجر به افزایش منافع ملی هم بشود چنان ناچیز است که محسوس و قابل قبول نیست. اما مزایای ترانزیت و‌عبور کالاهای سایر کشورها از کشور ما عبارت است از:
۱) اهمیت پیدا کردن کشور ما برای سایر کشورها به دلیل وابستگی به مسیر کشورمان
۲) ایجاد امنیت در مرزها و جلوگیری از قاچاق ؛

وقتی ترانزیت در ایران هست شرکت های ترانزیت کننده نیاز به افرادی در مرزهای کشور دارند تا تشریفات گمرکی ونظارت بر خروج کالا و ناوگان حمل و نقل را فراهم کنند که این افراد از جوانان محلی و بومی ساکن در مرزها هستند پس با ایجاد اشتغال و فراهم کردن کار سالم، ساکنان مرزی که در گذشته به دلیل نبود شغل و درآمد به دنبال قاچاق کالاهای مرزی بودند، به اشتغال سالم می پردازند. پس پی بردیم که ترانزیت علاوه بر اهمیت پیدا کردن کشور برای سایر کشورها باعث درآمد ارزی و اشتغال و ایجاد امنیت در مرزها می شود. آیا همین مقدار برای اهمیت این صنعت کافی نیست که توجه بیشتری به آن شود؟

با نگاهی به آمار چند سال اخیر متوجه می شویم کشورهای همسایه و کمی آن طرف تر، چه نگاه ویژه ای به ترانزیت و‌ راهگذرهای عبور کالا از کشورشان دارند و با هزینه و سرمایه گذاری و برنامه ریزی و حتی تحرکات و فعالیت های دیپلماتیک و سیاسی چگونه مسیر های ترانزیتی را به سمت و سوی خودشان می‌برند. اما ما چه کردیم؟ به رغم موقعیت خوبی که کشورمان دارد متأسفانه نه تنها موفق به استفاده بهینه از این مهم نشدیم بلکه در حال فرصت سوزی هستیم و هر روز شاهد قراردادهایی بین کشورهای دیگر برای یک راهگذر جدید هستیم که ایران در آن نقشی ندارد.

ثروت مملکت صرفا نفت و گاز و طلا و مس و… نیست ثروت مملکت کارآفرینان، مدیران و فعالان بخش خصوصی هستند که امروز در این شرایط سخت خودشان و بنگاه اقتصادی شان را سر پا نگه داشته اند و همزمان مالیات می‌دهند و با سنگ هایی که جلوی پایشان قرار دارد، دست و پنجه نرم می کنند. ترانزیت صادراتی تمام نشدنی است زیرا صادرات خدمات به سایر کشورهاست. در ترانزیت محصولی که صادر می شود، خدمات است. محصولی که مثل منابع نفت و گاز و سایرمنابع تمام شدنی نیست و چنان چه بتوانیم با تعامل و انسجام ملی مسیر ایران را به عنوان بهترین و امن ترین و اقتصادی ترین مسیر ترانزیت معرفی کنیم، مسلما به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک شایانی کرده ایم و امیدواریم در سایه همدلی در کنار بخش دولتی به این مهم دست پیدا کنیم.

🔺سید قاسم حسینی عضو هیئت مدیره انجمن حمل و نقل بین المللی استان خراسان رضوی