لزوم توجه بیشتر به موقعیت ممتاز دریایی ایران

قرارگیری ایران در چهارراه ترانزیت جهانی، موقعیت کاملاً متمایزی را برای آن فراهم آورده که می تواند با تلاش و توجهی بیشتر به قدرتی جهانی در زمینه ترانزیت دریایی تبدیل شود. زمانی این جایگاه قابل توجه تر می شود که از موقعیت ژئواستراتژیکی ایران در شمال تنگه هرمز و خلیج فارس به دلیل اهمیت زیاد در مبادله بین المللی انرژی، سخن گفته می شود. درواقع عبور روزانه عددی حدود ۱۷ میلیون بشکه نفت خام از تنگه هرمز به سمت اروپای غربی، شرق دور و ایالات متحده تائید کننده جایگاه ترانزیت دریایی ایران در دوران تحریم است.

به گزارش سی نیوز  ۸۸ درصد نفت خام صادراتی عربستان سعودی، ۹۰ درصد نفت سبک و سنگین ایران، ۹۸ درصد نفت عراق، ۹۹ درصد نفت امارات متحده عربی و صددرصد نفت کشورهای کویت و قطر به صورت دریایی از خلیج فارس راهی مقاصد خود می شود که این میزان معادل ۹۰ درصد صادرات نفت بزرگ ترین کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه خاورمیانه است.

به این ترتیب با هرگونه اختلالی در تنگه هرمز که یکی از مسیرهای ترانزیتی ایران است، نه تنها بازار جهانی با کمبود ۲۰ میلیون بشکه ای نفت مواجه می شود بلکه به سقوط اقتصاد جهانی و توقف کامل تجارت های بین المللی این حوزه منتهی خواهد شد.

واضح است که وجود خلیج فارس در جنوب ایران، موجب شده است کشورهای عمده تولیدکننده نفت جهان در یک محل قرار گیرند، منطقه ای که گلوگاه انرژی جهان محسوب می شود و ایران سهمی بزرگ را در این منطقه دارد.

همچنین در شمال ایران نیز دریای خزر قرار گرفته که پل ارتباطی میان کشورهای ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان است و نقش مهمی را در تجارت میان این کشورها ایفا می کند. پنج کشور به همراه ۲۰ استان یا ایالت و افزون بر ۷۰ شهر در اطراف این دریا وجود دارد که با جمعیتی حدود ۱۷ میلیون نفر آن را احاطه کرده اند. بدون شک افزایش رونق تجارت در خزر برای ایران در راستای دور زدن تحریم ها و دستیابی به منابع اقتصادی غنی امری ضروری به نظر می آید.

با این اوصاف ایران به راحتی با ۱۵ کشور جهان از طریق مرزهای آبی و خاکی ارتباط دارد، ضمن آنکه مانند یک پل ارتباطی میان این کشورها با دیگر مناطق جهان قرار دارد که هر کدام جمعیت فراوان و منابع بزرگی از درآمدزایی را در خود جای داده اند، اما وقتی می توان به درستی از این پتانسیل بزرگ استفاده کرد که توجهی بیشتر به نقش دریا در توسعه اقتصادی کشور شود.

اگرچه اخیراً بر سهم دریا در توسعه اقتصادی تأکید فراوان می شود و یکی از سیاست های دولت جهت توسعه روابط تجاری با کشورهای دیگر، سیستم حمل ونقل دریایی است، اما هنوز هم به نظر می رسد تا رسیدن به موقعیت مطلوب در این بخش فاصله فراوانی وجود دارد.