موقعیت لجستیکی کردستان در ارتباطات داخلی و بین المللی
قرارگیری در مسیرهای کریدور شمال ـ جنوب و شرق به غرب، خطوط هوایی و توسعه راه‌آهن بین‌المللی و دارابودن 230 کیلومتر مرز مشترک با اقلیم کردستان عراق بیانگر اهمیت و موقعیت لجستیکی کردستان در ارتباطات داخلی و بین‌المللی است.
به گزارش سی نیوز به نقل از خبرگزاری فارس ، کردستان به دلیل قرارگیری در مسیر شمالغرب به جنوب کشور و نیز مرزی بودن با شمال عراق، دارابودن دو مرز بین‌المللی و انجام 13 صادرات کشور از مرز باشماق، این استان را در زمره استان‌های مهم کشور در زمینه حمل‌ونقل قرار داده است.
برای اطلاع کافی از زیرساخت‌های حمل‌و نقل، مسائل و مشکلات این بخش و جایگاه کشوری کردستان در این زمینه با محمدراشد مدرس‌گرجی مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌آید.
سالانه حدود 7 میلیون تن کالا از مبدأ کردستان جابه جا می‌شودمدرس‌گرجی معتقد است؛ وجود دشت‌های بزرگ حاصلخیز و منابع غنی آب و خاک مستعد کشاورزی و دامداری که منجر به تولید محصولات عمده کشاورزی و دامداری از جمله گندم ، میوه و مرکبات بویژه توت فرنگی، تولید عمده مرغ و غیره، وجود منابع معدنی فراوان( آهن، طلا، سنگ‌های ساختمانی)، وجود مناطق گردشگری و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی متعدد، وجود 2 مرز رسمی باشماق در شهرستان مریوان و سیرانبند در شهرستان بانه و بهترین و کوتاه‌ترین مسیر برای ارتباط مرکز کشور با بندر لازقیه در کشور سوریه از طریق مرز باشماق از جمله پتانسیل‌های حمل‌ونقل در کردستان است.
_ ابتدا شرح مختصری از جایگاه حمل و نقل در استان کردستان را بیان کنید اینکه چه پتانسیل‌هایی در استان وجود دارد که اهمیت این موضوع را دوچندان می‌کند.
استان کردستان با مساحت بالغ بر 29 هزار کیلومترمربع و بالغ بر 1.6 میلیون نفر جمعیت و با دارا بودن آب و هوای چهارفصل و نزولات جوی با میانگین سالانه 700 میلی‌لیتر و قرارگیری در مسیرهای کریدور شمال ـ جنوب کشور، کریدور شرق به غرب، خطوط هوایی و توسعه راه‌آهن بین‌المللی و دارابودن 230 کیلومتر مرز مشترک با اقلیم کردستان عراق، اهمیت و موقعیت لجستیکی آن در ارتباطات داخلی و بین‌المللی را متوجه می‌شویم.
کردستان همچنین دارای دو فرودگاه سنندج و فرودگاه در حال ساخت سقز و نیز عملیات اتصال راه‌آهن تهران ـ همدان به سنندج که ساخت آن نیز در شرف اتمام می‌باشد.
طول شبکه راه‌های استان کردستان حدود 8 هزار کیلومتر است که حدود 6 هزار و 200 کیلومتر آن راه روستایی است که 3 هزار و 100 کیلومتر آن آسفالته است و از یک هزار و 800 کیلومتر راه بین شهری، حدود 330 کیلومتر آن بزرگراه است.
در استان کردستان تعداد 70 شرکت حمل و نقل کالا و 71 شرکت حمل و نقل مسافر و تعداد 7 هزار و 200 دستگاه ناوگان حمل و نقل کالا و تعداد دو هزار دستگاه ناوگان حمل و نقل مسافر بین شهری با تعداد حدود 12 هزار نفر راننده حرفه‌ای در بخش کالا و 4 هزار نفر راننده حرفه‌ای در بخش مسافر فعال است.
سالانه حدود 7 میلیون تن کالا از مبدأ استان جابه جا شده و بالغ بر 430 هزار سفر باری انجام می‌شودد که حدود 70 درصد آن برون استانی است.
همچنین بالغ بر 3 میلیون نفر مسافر با حدود 480 هزار سفر مسافری جابه جا می‌شوند که حدود 30 درصد آن برون‌استانی است.
در حوزه کالا 2 پایانه حمل و نقل عمومی در شهرستان‌های سنندج و بیجار فعال است و تعداد 11 پایانه ترمینال عمومی مسافربری تحت نظر شهرداری‌‌های استان فعالیت می‌کنند.
از پتانسیل‌های حمل و نقل در استان می‌توان به وجود دشت‌های بزرگ حاصلخیز و منابع غنی آب و خاک مستعد کشاورزی و دامداری که منجر به تولید محصولات عمده کشاورزی و دامداری از جمله گندم ، میوه و مرکبات بویژه توت فرنگی، تولید عمده مرغ و غیره، وجود منابع معدنی فراوان( آهن، طلا، سنگ‌های ساختمانی)، وجود مناطق گردشگری و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی متعدد، وجود 2 مرز رسمی باشماق در شهرستان مریوان و سیرانبند در شهرستان بانه و بهترین و کوتاه‌ترین مسیر برای ارتباط مرکز کشور با بندر لازقیه در کشور سوریه از طریق مرز باشماق اشاره کرد.
بیش از 13 درصد کل صادرات کشور از طریق مرز باشماق انجام می‌گیرد
_ پایانه‌های مرزی استان را معرفی نمایید و جایگاه این پایانه‌ها در حمل و نقل ملی و منطقه‌ای را بیان کنید.
دو پایانه مرزی باشماق مریوان و سیرانبند بانه در استان کردستان وجود دارد که مرز باشماق در 142 کیلومتری مرکز استان و 18 کیلومتری شهر مریوان قرار دارد. این مرز در سال 85 بعنوان مرز رسمی اعلام شدد و در سال 92 بصورت کامل به بهره‌برداری رسید. این مرز جزو مرزهای استراتژیک و مهم کشور است که سالانه حدود 430 هزار تن ترانزیت ورودی و حدود 900 هزار تن ترانزیت خروجی در آن انجام می‌شود.
حدود 6 درصد کل ترانزیت ورودی به کشور و بیش از 13 درصد کل صادرات کشور از طریق مرز باشماق انجام می‌گیرد ضمن اینکه سالانه بیش از یک میلیون نفر مسافر از مرز بین‌المللی باشماق مریوان تردد می‌کنند.
جالب است بدانیم شرایط کرونایی بجز کاهش مسافر بدلیل اعمال محدودیت‌ها، در حوزه ترانزیت هیچگونه تأثیری نداشته و حتی شاهد افزایش آن نیز بوده‌ایم.
یکی از موارد حائز اهمیت در مسیر مریوان به باشماق وجود سه تیرپارک(پسکرانه) مناسب است که امکان انتقال بخشی از فرآیندهای گمرکی به آنها وجود دارد.
دومین مرز رسمی استان کردستان، مرز سیرانبند در شهرستان بانه است که در 270 کیلومتری مرکز استان و 25 کیلومتری شهر بانه قرار دارد.
اخیرا رسمی شدن این مرز اعلام شده که مطالعات احداث پایانه آن در حال انجام است، هر چند تردد ترانزیت و مسافر نیز در این مرز با امکانات موجود که قبلا تأمین شده است در حال انجام است.
برخورداری از راه آسفالت روستاهای بالای 20 خانوار به 65 درصد افزایش می‌یابد
_ برنامه‌های اداره‌کل شما در دو بخش راهداری و حمل و نقل جاده‌ای برای سال جاری چیست؟
با توجه به تغییرات سریع در تمامی موارد بخصوص در علم مهندسی و …، ضمن توجه ویژه به تهیه برنامه، بایستی فازبندی برنامه‌های تهیه شده تغییر یابد.
امروزه برنامه‌های بلندمدت حداکثر برای 2 سال هدف‌گذاری می‌شود و در همین راستا به اتفاق همکاران اداره‌کل استان، برنامه دو ساله از سال گذشته تعریف کردیم.
توجه ویژه به افزایش اطلاعات از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط برای بخش سرمایه انسانی و تهیه داده‌های جدید از اصلی‌ترین برنامه‌های ما در اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای کردستان است.
در حوزه اجرا هم، هدف‌گذاری کاهش 5 درصدی تلفات رانندگی در یک دوره دو ساله داریم. که پرواضح است تحقق این امر با کمک اصلاح رفتارهای ترافیکی عامل انسانی، افزایش ایمنی خودورها و نیز دیگر ارگان‌های ذیربط تأثیرگذار عوامل امدادی مانند پلیس، هلال احمر و فوریت‌های پزشکی و البته مدنظر قراردادن عوامل محیطی در استان میسر می‌شود.
برای نمونه 46 درصد متوفیان تصادفات در حین انتقال و یا در بیمارستان فوت می‌شوند که لزوم توسعه تجهیزات پیش بیمارستانی و بیمارستانی و همچنین افزایش پایگاه‌های امدادرسان را مشخص می‌کند.
بهسازی 30 درصد از رویه‌های آسفالته راه‌های شریانی با وضعیت خرابی شدید در قالب برنامه PMS، اصلاح 5 نقطه پرتصادف از 28 نقطه پرتصادف شناسایی شده، توجه ویژه به نوسازی و بازسازی ناوگان راهداری در راستای سیاست‌های کلان سازمان متبوع، افزایش درصد برخورداری از راه آسفالت روستاهای بالای 20 خانوار ( از 60 درصد به 65 درصد)، نوسازی ناوگان حمل و نقل کالا و البته در صورت امکان ناوگان حمل و نقل مسافر در بخش مینی‌بوس که با توجه به استفاده زیاد آن در استان، دارای اهمیت ویژه‌ای است.
عملیات ساماندهی مرز باشماق که از ابتدای سال‌جاری در دستور کار سازمان و این اداره‌کل قرار گرفته است یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سال‌جاری است که کانالیزه کردن مسیرهای مختلف تردد مسافر، ترانزیت، ترانشیپمنت و سوخت در قالب این طرح اجرا خواهد شد.
شاخص برخورداری کردستان از وجود بزرگراه، پایین است
همیشه اولین مشکلی که مطرح می‌شود کمبود منابع، بخصوص به اعتبارات مورد نیاز اشاره می‌شود، اما به نظر بنده بیشتر مشکلات به عدم تعریف برنامه مناسب و اولویت‌بندی است. جدای از این موضوع مختصری از مشکلات دیگری که با آن مواجه هستیم اشاره می‌کنم.
_ آیا برای اجرای این برنامه‌ها مشکلات و یا موانعی وجود دارد که برنامه شما را دچار چالش کند و اگر هست راهکارهای شما چه خواهد بود؟
یکی از مشکلات در حوزه راهداری، شاخص برخورداری پایین کردستان از وجود بزرگراه است به نحوی که رتبه استان در این زمینه 22 کشور است و براساس پهنه‌بندی انجام شده ارتقای راه‌های استان از دوخطه به چهار خطه در اولویت اول اقدام و در دستور کار شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور قرار دارد.
با توجه به این موضوع و اینکه اکثر راه‌های استان دارای استاندارد راه فرعی هستند اما عملکرد ترانزیتی دارند، تجهیزات و منابع ویژه‌ای را برای تحقق اهداف برنامه تعریف شده بخصوص در نحوه حفظ و نگهداری شبکه راه‌ها می‌طلبد که البته تسریع در به بهره‌برداری رسانیدن بزرگراه‌های در دست احداث، راه حل اصلی این مشکل است.
یکی دیگر از مشکلات در حوزه راهداری کردستان، شرایط توپوگرافی استان و اینکه بالای 80 درصد راه‌های استان در وضعیت کوهستانی قرار داشته و نیز کوتاه بودن فصل کاری در طول سال با توجه به اینکه بعضی اوقات بیش از 6 ماه از سال شاهد بارش و برودت هوا هستیم. که جهت مواجهه با این مشکل، نیاز به مبادله موافقتنامه‌ها و تأمین قیر در موعد مناسب و تهیه مقدمات کار در دیگر اوقات سال و استفاده بهینه از زمان است.
در بحث ساماندهی مرز باشماق، فقط توجه به ساماندهی زیرساخت و تکمیل آن، حلال مشکلات نیست بلکه مشکل اساسی، اصلاح فرآیندها است که پیرو پیگیری‌های متعدد استانی و در سطح کشور، متأسفانه انتقال بخشی از فرآیندها به پسکرانه‌ها توسط ارگان‌های ذیربط بخصوص گمرک و شرکت نفت هنوز اجرایی نشده است و همین موضوع دلیل اصلی نابسامانی و توقف در مرز است که موجب خسارات زیاد اقتصادی و البته در صورت بروز مشکلاتی مثل آتش‌سوزی و … ، ممکن است موجب خسارات جبران‌ناپذیر شود.
برنامه‌محور بودن لازمه ارتقای بهره‌وری است
_ به نظر شما برای ارتقای بهره‌وری در حوزه حمل و نقل و راهداری چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
برای ارتقای بهره‌وری که متأثر از اثربخشی و کارایی است، بایستی تعریف مناسبی از شرح و انجام وظیفه کرده باشیم و البته پیامدها را هم جهت تحقق هدف بدرستی ببینیم.
برنامه‌محور بودن لازمه ارتقای بهره‌وری است، افزایش انتظارات و کمبود منابع، ایجاد اولویت می‌کند و داشتن اولویت‌ها از ارکان مهم برنامه‌ریزی است، موردی که امروزه اهمیت یافته است و معمولا در اهداف دیده نمی‌شود Inpact است که روی بهره‌وری تأثیر مستقیم دارد. مواردی که می‌تواند در طول اجرای هدف ایجاد شود و ما آن را ندیدیم.
برای ارتقای بهره‌وری در حوزه حمل و نقل و راهداری، ضمن داشتن برنامه مدون و تأمین منابع موردنیاز که به نظر بنده سرمایه انسانی از منابع مهم در اجرای برنامه است، توجه به تدوین برنامه کلی با توجه به سیاست‌گذاری سازمان در سطح کشور در تمامی حوزه‌ها، تدوین برنامه استانی با توجه به مقتضیات مکانی و زمانی هر استان، اجرای سیاست تمرکززدایی از ستاد و دادن اختیارات بیشتر به ادارات استانی ضمن نظارت مستمر توسط ستاد، تعریف کارراهه شغلی مناسب، خارج شدن از حالت کلیشه‌ای تشویق کارکنان و برقراری فرآیند صحیح تشویق و تذکر به پرسنل، سیاست‌گذاری مستمر و مناسب جهت کمک به معیشت همکاران زحمت کش و همیشه پای کار حوزه راهداری و حمل و نقل در راستای افزایش سلامت ادارای و حفظ همکاران مجرب و متخصص و توجه ویژه به معیشت رانندگان حوزه بار و مسافر بعنوان قشر زحمتکش و همیشه حاضر در تمامی شرایط مهم است.
برگزاری دوره‌های آموزشی مناسب برای همکاران اپراتور ماشین‌آلات راهداری، بازتوزیع مناسب ماشین‌آلات راهداری در سطح کشور با توجه به شرایط و وضعیت هر استان، در راستای کمک به برنامه کاهش تصادفات رانندگی، تدوین برنامه ایمنی بر پایه اقدامات پیشگیرانه و نیز برنامه ایمنی بر پایه اقدامات واکنشی تصادفات، افزایش اقدامات کنترلی ناوگان حمل و نقل مواد خطرناک، توجه ویژه به مراکز معاینه فنی و انجام مطالعات و تدوین طراحی سیستم مدیریت راه مبتنی بر GIS شبکه راه‌ها از دیگر و ساخت برنامه‌های آموزشی فراگیر با مشارکت صداوسیما از دیگر راهکارهای ارتقای بهره‌وری در حوزه حمل و نقل و راهداری است.
نظرات بسته شده است.