دلایل وقفه در صادرات فرآورده‌های نفتی در دولت سیزدهم

کنترل اپیدمی کرونا و افزایش مصرف بیش از 10 میلیون لیتری بنزین، پیش‌فروش 2 میلیارد لیتر بنزین در دولت قبل و وضعیت نامناسب ذخایر استراتژیک سوخت کشور در ابتدای دولت سیزدهم موجب شد که در روند صادرات فرآورده نفتی وقفه ایجاد شود.

به گزارش سی نیوز به نقل از خبرگزاری فارس ، ظرفیت فعلی تولید بنزین کشور در شرایط بهینه 103-105 میلیون لیتر در روز است. متاسفانه برخی آمار ارائه شده در سال‌های گذشته درحالی از ظرفیت تولید 115 میلیون لیتری حکایت دارد که با احتساب ظرفیت تولید بنزین خام در سبد تولید بنزین موتور به عنوان بنزین نهایی، سعی در بزرگ‌سازی ارقام داشته است.

طی سال‌های گذشته در حالی ظرفیت تولید بنزین کشور 115 میلیون لیتر عنوان شده است که ظرفیت واقعی کشور 103 میلیون لیتر بوده است. در این آمار 10 میلیون لیتر از 115 میلیون لیتر اعلامی متعلق به بنزین خام پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس است که در صورت تزریق روزانه حداقل سه میلیون و 500 هزار لیتر اکتان‌افزا می‌تواند در سبد نهایی بنزین یعنی بنزین‌موتور قرار بگیرد. این در شرایطی است که هم‌اکنون چنین ظرفیتی برای صنعت مهیا نیست و نمی‌توان روزانه این حجم از اکتان‌افزا را در داخل کشور تولید کرد.

در حال حاضر تنها دو شرکت شیمی‌بافت و پتروشیمی بندر امام در مجموع قادر به تولید 1.8 تا 2 میلیون لیتر MTBE هستند؛ بنابراین با توجه به حجم مورد نیاز و میزان توان تولید اکتان افزا نمی‌توان 10 میلیون لیتر بنزین خام ستاره خلیج فارس را عملیاتی کرد. لازم به یادآوری است که همین حجم تولیدی نیز در دیگر شرکت‌های پالایشی از جمله اصفهان، ‌اراک و تبریز مورد استفاده قرار می‌‍‌گیرد.

*میزان تولید بنزین در سال جاری چه تغییری کرده است؟

از سوی دیگر باید تاکید کرد که در سال گذشته در بهترین شرایط به صورت میانگین حدود 93.5 میلیون لیتر در روز بنزین تولید شده است که این رقم در سال جاری باوجود حجم تعمیرات اساسی گسترده و انجام عملیات اورهال در پالایشگاه‌های بزرگی چون آبادان، بندرعباس، اصفهان و تهران نه تنها روند کاهشی تجربه نکرده است بلکه با حداکثر ظرفیت، به صورت میانگین تولید روزانه 95 میلیون لیتر را محقق کرده است. بنابراین پتانسیل تولید بنزین در سال گذشته 103 میلیون لیتر بوده که امسال نیز بر همین مبنا می‌باشد.

در این روند مجموعه‌ای از تغییرات و اصلاحاتی در شهریور و مهرماه سال جاری در واحد تقطیر پالایشگاه ستاره خلیج فارس انجام گرفت تا به صورت پیوسته از پالایش 400 هزار بشکه میعانات گازی به 450 هزار بشکه برسد و با افزایش 50 هزار بشکه‌ای خوراک این پالایشگاه به میزان تولیدات آن افزوده شود.

*چرا صادرات فرآورده‌های نفتی در دولت سیزدهم متوقف شد؟

درخصوص ابهام پیش آمده در روند صادرات نیز باید اذعان کرد که میانگین مصرف بنزین در سال گذشته روزانه 75.5 میلیون لیتر و میانگین تولید روزانه نیز 93.5 میلیون لیتر بوده است، همچنین نزدیک به دو میلیارد لیتر از قراردادهای فروش محقق نشده است.

اما در سال جاری و با توجه به کنترل اپیدمی کرونا و شرایط ایمنی ایجاد شده در سطح کشور، مصرف روزانه بنزین در هشت ماه امسال با یک رشد تصاعدی به روزانه 86 میلیون لیتر رسیده است که نسبت به میانگین مصرف سال گذشته به بیش از 10 میلیون لیتر افزایش یافته است.

با توجه به اینکه در سال جاری مازاد تولید بنزین به 8 میلیون لیتر رسیده، براساس تکلیف قانونی به افزایش موجودی ذخایر مخازن استرات‍ژیک سوخت کشور تخصیص داده شده است؛ این درحالی است که ذخایر استراتژیک سوخت به واسطه عدم توجه به تراز تولید و مصرف و همچنین پیش‌فروش‌های سال گذشته که هم‌اکنون عملیات آن‎ها به دولت سیزدهم منتقل شده است، به صفر رسیده بود.

بنابراین منطقی و عقلانی بود تا با مدیریت و بازنگری قراردادها و روند صادرات از ایجاد خسارت‌های بیشتر به این صنعت ممانعت شود تا بار دیگر کشور با افزایش رویه مصرف بنزین، میزان تولید و صادرات بی‌برنامه مجدد به واردکننده بنزین تبدیل نشود.

باید تاکید کرد که مسیر رشد مصرف بنزین که در ماه گذشته و ماه جاری روزانه به بیش از 90 میلیون لیتر رسیده است، خود موید این موضوع است. بنابراین موضوع کاهش صادرات و به موازات آن افزایش قاچاق بنزین موضوعیت نداشته و اظهارات و ادعاهای مطرح شده در این خصوص غیرکارشناسی و بدون استناد به اطلاعات مستند است.