پیامدهای ناگوار برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی
برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، پیامدهای ناگواری را به دنبال خواهد داشت و به اذعان کارشناسان، آبخیزداری از راه های موثر جبران بیلان منفی این آب ها است.
به گزارش سی نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم ، منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل خشکسالی های متوالی سالیان اخیر، برداشت های بی رویه از این منابع، عدم اجرای صحیح قوانین موجود از شرایط مناسبی برخوردار نیست و برخی از مناطق به ویژه مناطق فلات مرکزی و شرق کشور را با مخاطرات جدی روبرو کرده است. در حال حاضر منابع آب زیرزمینی حدود 57 درصد از نیاز آب شرب شهری، 83 درصد از نیاز آب شرب روستایی و 52 درصد از آب کشاورزی کشور و در مجموع 55 درصد از کل نیاز بخش های مختلف کشور را تأمین می کند.
به دلیل خشکسالی های پی در پی از یک طرف و همچنین برداشت بیش از توان تجدیدشوندگی از منابع آب زیرمینی، این منابع دارای کسری مخزن تجمعی بیش از 130 میلیارد متر مکعب هستند که از این میزان 100 میلیارد متر مکعب در 15 سال اخیر و حدود 50 میلیارد متر مکعب مربوط به هفت سال اخیر است. همچنین بیش از 400 دشت ممنوعه (معادل دو سوم دشت ها) در کشور وجود دارد. ادامه وضع موجود تبعات بسیار منفی و جبران ناپذیر را برای کشور در پی خواهد داشت و در نهایت امنیت ملی را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
این مساله از آنجا حائز اهمیت است که مراکز و قطب های جمعیتی از جمله کلانشهرها غالبا در مناطق خشک، نیمه خشک و بیابانی کشور قرار گرفته و عمدتا متکی به آب زیرزمینی هستند. محدودیت این منابع سبب خواهد شد تا بخش های وسیعی از این مناطق دچار اختلال و کمبود شوند، لذا در صورت تداوم روند موجود، وضعیت نامطلوب کمی و کیفی آبخوان ها در این مناطق از آستانه تحمل گذشته و منجر به رشد مهاجرت، منازعات درون استانی و برون استانی به ویژه استان های همجوار و نیز بروز بحران در امکان تأمین آب شرب این کلانشهرها می شود.
همچنین از دیگر پیامدهای منفی و ناگوار برداشت بی رویه آب های زیرزمینی می توان به این موارد اشاره کرد:
- کاهش دبی و خشک شدن چشمه ها، قنوات، چاه ها، رودخانه ها، تالاب ها و شوری اراضی
- به خطر افتادن اراضی باغی و از بین رفتن اراضی زراعی (5/5 میلیون هکتار)
- افت کیفی منابع آب زیرزمینی ناشی از پیشروی جبهه ای آب های شور در آبخوان های ساحلی و کویری
- فرونشست زمین در بیش از 300 دشت و آسیب دیدن تاسیسات زیربنایی
- افزایش کف شکنی و جابجایی چاه ها که تخریب فیزیکی آبخوان ها را به دنبال دارد.
- افزایش ساعات کارکرد پمپ ها و به تبع آن افزایش مصرف انرژی به دلیل پایین رفتن سطح آب زیرزمینی در چاه ها
- مهاجرت مردم و حاشیه نشینی در اطراف شهرهای بزرگ متاثر از خشک شدن تدریجی منابع آب دشت ها و عدم امکان تأمین آب برای شرب، بهداشت و اشتغال
- بروز ناهنجاری های اجتماعی، سیاسی و امنیتی به شکل آشوب های غیرمدنی و اعتراض های محلی بین بهره برداران بالادست و پایین دست منابع آبی
به اذعان بسیاری از کارشناسان انجام عملیات آبخیزداری و آبخوانداری از راه های موثر تغذیه سفره های آب زیرزمینی و جبران بیلان منفی منابع آب زیرزمینی است که خوشبختانه این مساله در سیاست های کلی و اسناد و قوانین بالادستی مثل قانون برنامه توسعه ششم به صراحت بیان شده است که مساله باید مورد توجه جدی مجلس شورای اسلامی و دولت واقع شود.
نظرات بسته شده است.