نیروی دریایی ارتش؛ حماسه، پایداری و اقتدار در دریا

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با گسترش ناآرامی­‌ها در مناطق مرزی و از نخستین روز آغاز جنگ با آمادگی کامل برای رویارویی بایگان‌های دریایی دشمن آماده شد و در اولین گام با تشکیل قرارگاه عملیاتی در بوشهر با نام(نیروی رزمی ۴۲۱) در سی­‌ام شهریور۱۳۵۹ یعنی یک روز قبل از آغاز حمله همه‌جانبه عراق به ایران کلیه یگان­‌های دریایی در کنترل عملیاتی قرارگاه مذکور درآمدند تا وحدت فرماندهی و هماهنگی در اجرای عملیات‌­های دریایی حاصل گردد.

در این یادداشت می‌خوانیم:

 

هشت سال دفاع مقدس دوره‌ای پر محنت، ولی افتخارآمیز برای ملت ایران بود. دفاع مقدس یادآور هشت سال پاسداری از حریم کشور و دفاع از عزت و شرف و ارزش‌های مقدسی است که زن و مرد، پیر و جوان برای حفظ آن، عزیزترین هستی خویش را نثار کردند. در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اگرچه همه آحاد جامعه یکپارچه در مقابل تجاوز دشمن بعثی قد برافراشتند ولی در این میان نقش برخی از نهادها و سازمان‌های لشکری و کشوری که در خط مقدم نبرد بودند چشمگیرتر و مؤثرتر بود که می‌توان به نقش راهبردی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود.

 

رژیم بعث عراق از اوایل پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا  اعلام علنی جنگ و تجاوز در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ صدها بار از طریق زمین، دریا، هوا به مرزهای جمهوری اسلامی ایران تجاوز کرد.

 

مأموریت اصلی نیروی دریایی ارتش در دوران دفاع مقدس که همانا باز نگه‌داشتن خطوط مواصلاتی دریایی خودی و بستن خطوط مواصلاتی دریایی دشمن بود در شصت و هشتمین روز دفاع مقدس بطورکامل محقق گردید و تکلیف جنگ دریایی با دشمن متجاوز را یکسره کرد.

 

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با گسترش ناآرامی­ها در مناطق مرزی و از نخستین روز آغاز جنگ با آمادگی کامل برای رویارویی بایگان‌های دریایی دشمن آماده شد و در اولین گام با تشکیل قرارگاه عملیاتی در بوشهر با نام(نیروی رزمی ۴۲۱) در سی‌ام شهریور۱۳۵۹ یعنی یک روز قبل از آغاز حمله همه‌جانبه عراق به ایران کلیه یگان‌­های دریایی در کنترل عملیاتی قرارگاه  مذکور درآمدند تا وحدت فرماندهی و هماهنگی در اجرای عملیات­‌های دریایی حاصل گردد. پس از انجام عملیات (اشکان و شهید صفری ) در آبان ماه ۱۳۵۹ توسط یگان­های دریایی علیه سکوهای البکر و الامیه و انهدام این پایانه­‌های نفتی و محروم ساختن عراق از صدور نفت از طریق خلیج‌فارس، از یک‌سو یگان‌­های شناور دشمن دیگر جرئت ظاهر شدن بر پهنه آب‌های خلیج‌فارس را نداشتند و از طرفی دیگر حکام بعثی از ضربات دلاوران نیروی دریایی بر اقتصاد آن کشور چون ماری زخم‌خورده به خود می­‌پیچیدند. همین امر مقدمات اجرای عملیات غرورآفرین «مروارید» را فراهم ساخت و رزمندگان دلیر و شجاع نیروی دریایی ارتش که به حقانیت مبارزه خود و دفاع از حقوق ملت مسلمان ایران در برابر هجوم عامل استکبار در منطقه با تمام وجود معتقد بودند طرح عملیاتی مروارید را تهیه کردند تا با اجرای آن وجود ناپاک متجاوزان را که گه گاه برای ابراز وجود در آب‌های پیرامونی خود تردد می­‌کردند و یا اخباری در مورد حضورشان در بندرهای سایر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس می‌­رسید، از آب‌های پاک خلیج‌فارس محو کنند.

 

غیورمردان نیروی دریایی با آگاهی از سردرگمی مقامات دشمن پس از انهدام پایانه­‌های نفتی آن کشور در عملیات­‌های اشکان و شهید صفری به طراحی عملیات مروارید پرداختند. در این طرح که برای عملیات مشترک با نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تهیه شد، برنامه‌­ریزی گردید که بر اساس تمرینات و مانورهای مشترک که قبلاً نیروی دریایی و هوایی باهم انجام داده بودند یگان­‌های نیروی دریایی ضمن تعیین مختصات دقیق یگان­‌های سطحی دشمن، نیروی هوایی جنگنده‌­های خود را بر روی هدف هدایت نمایند تا نسبت به انهدام شناورهای سطحی دشمن اقدام شود.

 

همان‌گونه که پیش‌بینی‌شده بود با  اجرای عملیات مروارید، دشمن یگان­‌های مختلف خود را یکی پس از دیگری از خورعبدالله به بیرون فرستاد و با هواپیماهای خود نیز سعی در پشتیبانی هوایی آن‌ها کرد. در طول اجرای عملیات جمعاً تعداد ۱۲ فروند از انواع شناورهای نیروی دریایی عراق منهدم شد. ۱۱ فروند از هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی دشمن سرنگون شدند. اجرای عملیات مروارید موجب شد که بیش از دوسوم نیروی دریایی رژیم بعثی منهدم و باقیمانده آن‌ها نیز دیگر تا پایان جنگ هیچ­گاه جرئت نکردند فراتر از دهانه خور عبدالله و اطراف جزیره بوبیان تردد نموده و ظاهرشوند.

 

در پی این عملیات علاوه بر قطع صدور نفت از طریق پایانه­‌های نفتی البکر و الامیه براثر انهدام  بخش اعظم توان دریایی عراق سیادت دریایی ایران در خلیج‌فارس به طور کامل تحقق یافت و بندرها و جزایر و تأسیسات ایران تا پایان جنگ هشت‌ساله توسط یگان‌های سطحی دریایی دشمن مورد تهدید جدی قرار نگرفت. در مقابل در تمام دوران هشت سال دفاع مقدس راه­های مواصلاتی دریایی دشمن مسدود شد و هیچ کشتی تجاری یا نفت‌کش نتوانست به سواحل و بندرهای آن تردد کند. لذا عراق با مساعدت و همکاری سایر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس نیازمندی­‌های نظامی و غیرنظامی خود را تحت پرچم دیگر کشورها تا بندرهای کشورهای جنوب خلیج‌فارس حمل و پس از تخلیه در بنادر آن‌ها از طریق زمین و با هزینه بالا به عراق منتقل می­کرد.

 

همچنین از طریق بندرعقبه اردن و طی مسیر طولانی زمینی اقدام به تأمین مایحتاج خود می‌­نمود که همین امر موجب تحمیل هزینه‌­های بسیار به اقتصاد آن کشور و درنهایت مقروض شدن میلیاردها دلار به سایر کشورها گردید.

 

در حقیقت نتیجه عملیات درخشان و حماسه‌آفرین مروارید، از صحنه خارج نمودن نیروی دریایی دشمن و کسب سیادت کامل دریایی ایران بود. پس‌ ازاین عملیات، جنگ در خلیج‌فارس به مقابله یگان­‌های دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با حملات دریایی و موشک‌­های ساحل به دریای دشمن تغییر کرد.

 

در اهمیت عملیات مروارید همین بس که به‌فرمان حضرت امام خمینی(ره) روز هفتم آذر، روز نیروی دریایی نام‌گذاری شد. هیچ‌گاه در مدت جنگ وقفه‌ای در صادرات نفت و  واردات نیازمندی‌های جامعه و جنگ پدید نیامد که خود گویای آن خواهد بود که نیروی دریایی ارتش چگونه مأموریت و نقش خود را در جنگ به بهترین شکل ممکن جامه عمل پوشاند و راهبرد دشمن را با شکست مواجه نمود.

 

ازجمله اقدامات مهم نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس می‌توان به عملیات­هایی همچون دفاع ۳۴روزه از خرمشهر، حماسه کوی ذوالفقاری، ثامن‌الائمه(ع)، مروارید، بیت‌المقدس، خیبر، بدر، والفجر۸ اشاره نمود.

 

حماسه دفاع ۳۴ روزه خرمشهر

 

با شروع هجوم دشمن یک گروهان تکاور دریایی که از قبل در خرمشهر مستقر بود به شلمچه اعزام و با اجرای کمین و شکار تانک‌ها تلاش گسترده­ای جهت مقابله با دشمن و کند کردن پیشرفت آن‌ها آغاز نمودند. همزمان با این تجاوز گردان یکم تکاوران دریایی بوشهر به خرمشهر اعزام و در بامداد یکم مهرماه ۱۳۵۹ در خرمشهر مستقر شدند.

 

پس از انجام شناسایی از محورهای پیشروی دشمن و تاخت شبانه تکاوران دریایی به منطقه تجمع دشمن تعدادی از آن‌ها را در حوالی پل نو به هلاکت رساندند و تعداد زیادی از نیروها، تانک­ها و خودروهای دشمن منهدم گردید. با توجه به تشدید درگیری گردان یکم تکاوران دریایی و فرسایش نفرات درنبرد مداوم یک گردان از تکاوران دریای از کارکنان مرکز آموزش منجیل سازمان‌دهی و در تاریخ ۵۹/۷/۲۱ در حالی که تانک‌های دشمن در سه‌راهی اهواز به آبادان مستقر بودند وارد آبادان شده و به کمک مدافعین خرمشهر شتافتند. از این تاریخ شدت درگیری با دشمن به حدی می‌­رسد که یکی از افسران عراقی پس از اسارت می‌گوید: «ما مدافعین خرمشهر را یک تیپ تکاور دریایی تقویت‌شده با پشتیبانی یگان‌های زرهی تصور می­‌کردیم.» مدافعین خرمشهر که شامل تکاوران دریایی و نیروهای پادگان دژ خرمشهر، دانشجویان دانشگاه افسری ارتش و نیروهای سپاه و بسیج مردمی و با تجهیزات سبکی که در اختیار داشتند در برابر حملات دشمن که از حجم سنگین توپخانه و سایر جنگ‌افزارها نیز برخوردار بود توانستند ۳۴ روز مقاومت به‌یادماندنی و تاریخ‌سازی را رقم بزنند.

 

عملیات کوی ذوالفقاری( ممانعت از تکمیل محاصره آبادان)

 

عملیات کوی ذوالفقاری که هدف از اجرای این عملیات ممانعت از تکمیل محاصره آبادان  بود. درحالی‌که نبرد شدیدی تا تاریخ ۵۹/۷/۲۱ در جبهه خرمشهر ادامه داشت لشکر۳ زرهی عراق با عبور از رودخانه کارون در محور مارد موفق شد تا ۲/۵ کیلومتری سه‌راهی آبادان پیشروی نماید دشمن قصد داشت با عبور از پل­‌های «ایستگاه۱۲» و «ایستگاه۷ » وارد جزیره آبادان شود که با مقاومت شدید یگان‌­های تکاور دریایی و نیروهای مردمی مواجه و تا تاریخ۵۹/۷/۲۳  در مواضع اشغالی متوقف گردید.

 

دشمن پس از برخورد با ادامه مقاومت در این جبهه سه‌راهی آبادان–ماهشهر-اهواز را تصرف و به‌منظور محاصره آبادان به‌طرف جنوب پیشروی نمود و با دسترسی به رودخانه بهمنشیر در شمال شرقی آبادان مستقر گردید. در تاریخ ۸/۸/ ۵۹ لشکر۳ زرهی عراق با عبور از رودخانه بهمنشیر درکوی ذوالفقاری قصد داشت با تصرف و توسعه سرپل محاصره آبادان را کامل نماید که با پدافند سرسختانه یگان­‌های تکاور دریایی بوشهر و یگان­‌هایی از لشکر۷۷ نیروی زمینی ارتش و نیروهای مردمی مواجه و پس از تحمل تلفات و ضایعات و از دست دادن سرپل متصرفی در ساحل غربی بهمنشیر و جزیره آبادان مجبور به عقب‌نشینی گردید.

 

اشتباه تاکتیکی دشمن در انتخاب محل سرپل و گرفتار شدن در نهرها و نخلستان­‌ها برای عبور  واحدهای زرهی کمک بسیار شایانی به نیروهای خودی می­‌کرد و این امر باعث شد که در این عملیات، غرورآفرین تکاوران دریایی که با پشتیبانی نیمه سنگین سایر نیروها به انجام رسید، تعداد زیادی از نیروهای دشمن را کشته و تجهیزات زیادی منهدم نمایند.

 

عملیات پشتیبانی آبادان در دوران محاصره

 

پس از عبور لشکر۳ زرهی عراق در تاریخ ۲۳ مهرماه ۱۳۵۹ از جاده آبادان –  ماهشهر و اشغال سواحل بهمنشیر– خرمشهر، جزیره آبادان عملاً ازنظر خطوط مواصلاتی  زمین در محاصره قرار گرفت. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با درک صحیح که از وضعیت بحرانی پیش‌آمده داشت و می‌­رفت که مدافعین آبادان و خرمشهر روحیه خود را از دست بدهند و از پشتیبانی­‌های لازم محروم گردند با به‌کارگیری اسکادران‌­های هواناوهای سبک و سنگین و اسکادران‌­های  بالگردهای دریایی اقدام به ایجاد یک پل هوایی –  دریایی بین بندر امام(ره) و ایستگاه تاکتیکی هوا دریا در منطقه چوئیبده آبادان نمود و با این اقدام ارزشمند و ایثارگری کارکنان سلحشور و دریادل نداجا و انتقال نیازمندی‌­های منطقه عملیاتی شامل حجم عظیمی از مهمات، سلاح، آذوقه و همچنین انتقال شهداء،  مجروحین و مردم محلی توانستند در جلوگیری از تحقق اهداف شوم دشمن در تصرف جزیره آبادان نقش بسیار مؤثری را ایفا نمایند.

 

با انجام شناسایی­‌هایی که توسط تیم­‌های عملیاتی ویژه تکاوران در جنوب جاده آبادان- ماهشهر صورت پذیرفت و منجر به احداث جاده وحدت توسط لشکر ۷۷ پیروز خراسان گردید مجدداً ارتباط نسبی زمینی جزیره آبادان برقرار گردید. از این زمان به بعد تا انجام عملیات ظفرمند ثامن­‌الائمه(ع) و شکسته شدن حصر آبادان نیازمندی­‌های منطقه عملیاتی آبادان از طریق این جاده و پل ارتباط هوایی– دریایی تأمین می‌­گردید.

 

عملیات ثامن‌الائمه(ع)

 

در چهاردهم آبان ماه ۱۳۵۹ فرمان تاریخی حضرت امام (ر ه) مبنی بر«حصر آبادان باید شکسته شود» صادر گردید. این فرمان خطاب به نیروهای مسلح به‌ویژه ارتش جمهوری اسلامی  ایران صادر شد. بر اساس این فرمان مسئولیت قرارگاه اروند و یگان­‌های تحت کنترل عملیاتی آن« ازجمله واحدهای نداجا مستقر در منطقه آبادان و خرمشهر نیز به این قرارگاه واگذار گردید.

 

در راستای اجرای توان شکست حصر آبادان در ساعت ۰۱۰۰ پنجم مهرماه ۱۳۶۰ عملیات ثامن­الائمه(ع) با رمز نصر من الله و فتح قریب آغاز گردید. بعد از دو روز تداوم عملیات  کلیه اهداف پیش‌بینی‌شده در این طرح شامل آزادسازی ۱۵۰ کیلومترمربع از سرزمین مقدس کشورمان و تأمین سواحل شرقی و رودخانه کارون  به دست آمد. در این عملیات گردان تفنگداران دریایی و به همراه یگان‌ها و تیپ‌های لشکر ۷۷ در این عملیات شرکت داشتند و پوشش جناح چپ عملیات به واحدهای نیروی دریایی ارتش مستقر در جزیره آبادان واگذار گردیده بود.

 

عملیات مروارید

 

پس از گذشت سه هفته از عملیات موفقیت­‌آمیز موسوم به شهید صفری(آبان ماه۵۹) به‌منظور تخریب سکوهای نفتی دشمن بنام‌های «البکر و الامیه» عملیات مروارید به اجراء درآمد.

 

پایانه‌­های نفتی «البکر و الامیه» از بزرگ‌ترین مراکز صدور نفت رژیم بعثی عراق بود که در شمال خلیج‌فارس، در دهانه­ خور عبدالله، نزدیک جزیره «بوبیان» کویت قرارگرفته بود و از شاهرگ­‌های حیاتی، اقتصاد رژیم بعث عراق از طریق دریا به‌حساب می­‌آمد.

 

نیروی رزمی ۴۲۱ مستقر در بوشهر که از اولین روز جنگ فرماندهی کلی عملیات دریایی را در منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان علیه دشمن به عهده داشت. پس از موفقیت اولین طرح مربوط به انهدام سکوهای مزبور، تصمیم گرفت برای حفظ سیادت دریایی از ترمینال نفتی «البکر و الامیه» به عنوان سرپل و پست­‌های دیده­‌بانی استفاده نماید و با در اختیار گرفتن سکوهای مزبور کنترل کامل یگان‌­های رزمی سطحی، هوایی و تجاری عبوری دشمن از بنادر ام­القصر و بندر نفتی فاو را عملی سازد. این طرح به‌منظور دیده­بانی، غافلگیری و کشاندن یگان­های رزمی دشمن به دریا به مرحله اجرا درآمد.

 

دشمن بعثی با بسیج کامل نیروی دریای و هوایی خود از پایانه­‌های صدور نفت «البکر و الامیه» مراقبت می­‌کرد. علی‌رغم چنین حالتی، سپید جامگان نیروی دریایی در ششم آذر ۱۳۵۹، به این سکوها تاختند و با همکاری و همراهی عقابان تیزپرواز نیروی هوایی ارتش، ضمن وارد آوردن ضربات کوبنده بر پیکره­ نیروی دریایی و هوایی دشمن، بیش از دوسوم این پایانه‌­ها را منهدم کرده و پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی ایران را بر مرتفع­ترین دکل این پایانه­‌ها نفتی به اهتزاز درآوردند.

 

دشمن بعثی برای جبران این شکست­‌ها در شب هفتم آذر ۱۳۵۹، با اعزام تعدادی شناور جنگی از طریق بندر نظامی ام­‌القصر درخور عبدالله، سعی درباز پس­گیری پایانه‌­ها کرد که در این مصاف، یک فروند از شناورهای عراقی غرق و ۲ فروند صدمه‌دیده و بقیه از صحنه­ی عملیات گریخته و به ام‌­القصر بازگشتند.

 

در سپیده ­دم هفتم آذر۱۳۵۹ روز سرنوشت‌ساز نیروی دریایی ارتش، دشمن با تمام قوا از هوا و دریا با برخورداری از پشتیبانی لجستیکی و اطلاعاتی کشورهای منطقه و آواکس­‌ها و ماهواره­‌های کشورهای استکباری و یاری‌گرفتن از تأسیسات نظامی ساحلی کشورهای نزدیک صحنه­ عملیات، بار دیگر درصدد بازپس‌گیری این پایانه­‌ها برآمد. اما در یک مصاف نابرابر ناوچه همیشه قهرمان پیکان به فرماندهی شهید دریادار ابراهیم همتی و با همراهی عقابان تیزپرواز نیروی هوایی توانست تعداد دیگری از کشتی­‌ها و هواپیماهای عراقی را از صحنه­ی عملیات خارج کند.

 

سرانجام پس از ساعت­‌ها نبرد بی­امان، هنگام ظهر۷ آذر۱۳۵۹، درحالی‌که دلاورمردان نیروی دریایی ارتش آخرین گلوله‌های خود را به‌سوی دشمن نشانه می‌­رفتند، ناوچه­ قهرمان پیکان مورد اصابت چند موشک قرار گرفت و با کارکنان شجاع خود در دل آب­های گرم و نیلگون خلیج‌فارس، جای گرفت و صفحه­ زرین دیگری بر تاریخ نبردهای دریایی کشور افزوده شد.

 

عملیات بیت‌المقدس(آزادسازی خرمشهر )

 

پس از طرح‌ریزی عملیات بیت­‌المقدس، مأموریت پشتیبانی عبور نیروهای تحت کنترل عملیاتی قرارگاه‌های «نصر و فتح و قدس» از رودخانه کارون کرخه و خور و مسئولیت پدافند از منطقه عملیاتی آبادان به نیروی دریایی ارتش واگذار گردید و به‌منظور پشتیبانی یگان­‌های هجومی جهت عبور از رودخانه کارون و کرخه، قرارگاه عملیاتی نیروی دریایی ارتش در تاریخ ۱۳۶۲/۲/۱/ در لشکر ۹۲ زرهی اهواز تشکیل گردید.  قرارگاه مذکور با سازمان‌دهی سه گروهان شناور هجومی شامل ۳۰۰ فروند قایق که توسط کارکنان تکاور نیروی دریایی, تفنگداران دریایی و ملوان هدایت می­شدند تشکیل گردید. بعلاوه یک دسته غواص و سایر عناصر موردنیاز مأموریت پشتیبانی از عملیات عبور از رودخانه تحت فرماندهی عملیاتی قرارگاه کربلا را عهده‌دار شدند.گروهان‌­های شناور هجومی پس از آموزش و کسب آمادگی‌­های لازم و توجیه شدن در مورد مأموریت محوله در پشتیبانی قرارگاه نصر، فتح و قدس قرار گرفتند.

 

با آغاز عملیات در تاریخ ۶۲/۲/۱۰ یگان­های شناور هجومی نیروی دریایی تحت امر قرارگاه‌­های نصر و فتح که مسئولیت تأمین سرپل در غرب رودخانه کارون را بر عهده داشتند و تجهیزات سبک و مهمات مربوطه از رودخانه عبور دادند ملوانان نیروی دریایی نیز با راه‌اندازی و هدایت طراده‌های آب‌خاکی، جی.اس.پی، تانک و ماشین‌آلات سنگین مهندسی را در ساعات اولیه عملیات به‌منظور پشتیبانی نیروهای هجومی به غرب رودخانه کارون منتقل نمودند.علاوه  بر این، یگان­‌های شناور هجومی در مراحل اولیه عملیات مجروحین یگان­های خودی و اسرای دشمن را به ساحل شرقی رودخانه کارون جابجا نموده و در مراحل بعدی عملیات در محل­هایی که نصب پل شناور  «پی.ام» و غیره ممکن بود یگان­های عقبه را به غرب رودخانه کارون انتقال دادند.

 

در این مدت غواصان نیروی دریایی ارتش ضمن همکاری بایگان‌های مهندسی نیروی زمینی ارتش در استقرار پل­ها وظایفی نظیر عملیات بازیابی خودروهای تخلیه پیکرهای شهدا و تجهیزات از رودخانه کارون را اجرا نمودند.

 

 

هواناو

در عملیات بیت‌المقدس، یگان­‌های شناور هجومی آب‌خاکی نیروی دریایی ارتش نقش مؤثری  را در پشتیبانی و موفقیت قرارگاه‌­های عملیاتی نصر و فتح ایفا نمودند، به‌طوری‌که در ساعات اولیه عملیات حدود ۵۰۰۰ نفر از رده­های هجومی تیپ­ها و لشکر­ها تحت امر قرارگاه­های مذکور را در زیر آتش سنگین دشمن متجاوز در منطقه سرپل پیاده نمودند.

 

عملیات بیت‌المقدس با آزادسازی خرمشهر و به اسارت درآمدن ۱۹۰۰۰و کشته شدن ۱۶۰۰۰نفر از نیروهای دشمن و انهدام ۵۵۰ دستگاه تانک و نفربر، ۵۰ دستگاه خودرو، ده‌ها عراده توپ و مقادیر زیادی از انواع جنگ‌افزار و مهمات به همراه سرنگونی ۵۳ هواپیما و ۳ بالگرد در ۳ خرداد ۱۳۶۲پایان یافت.

 

عملیات خیبر

 

عملیات خیبر از تاریخ ۱۳۶۲/۱۲/۳ در منطقه هویزه باهدف تصرف جزایر مجنون شمالی و جنوبی و تهدید بصره انجام گرفت. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با به‌کارگیری یگان‌­های پروازی، هواناو، یگان­های شناور هجومی و تکاوران دریایی به پشتیبانی ترابری رزمندگان تجهیزات، جنگ‌افزارها، مهمات و همچنین تخلیه شهدا، مجروحین و اسراء اقدام نمود.  باوجود اینکه منطقه عملیاتی خیبر به علت وضعیت جغرافیایی خاص  محدودیت­‌های زیادی را برای پرواز بالگردها و حرکات هواناوها به وجود آورد اما بالگردها و هواناوها با پرواز و حرکات شبانه در مناطق باتلاقی و نیزارهای انبوه و مرتفع، زیر آتش سنگین و مداوم توپخانه و تک­های مستقیم هواپیماها و بمباران شیمیایی دشمن توانستند با موفقیت مأموریت‌های واگذاری را اجرا نمایند. همچنین در این عملیات کارکنان هواناو در احداث پل خیبر و لوله‌کشی به جزایر مجنون و احداث جاده خیبر شرکت فعال داشتند و به جهادگران فعال در منطقه مساعدت نمودند. در مدت اجرای عملیات خیبر بالگردها و هواناوها توانستند پیش از ۲۰۰۰ تن مهمات و جنگ‌افزار، ۲۵۱ دستگاه خودرو ، ۲۷۰۰۰ رزمنده ، ۲۳۰۰ شهید و مجروح را ترابری نمایند.

 

عملیات بدر

 

عملیات بدر در تاریخ ۱۳۶۳/۱۲/۲۰ به‌منظور تداوم عملیات خیبر و قطع محورالعماره بصره و تهدید بصره اجرا گردید. به دلیل کارایی بسیار زیاد «هواناوها» در مناطق باتلاقی و نیزارها، علیرغم وجود موانع متعدد و پیچیده در سرتاسر منطقه، فعالیت­‌های گسترده‌­ای را در پشتیبانی به‌ویژه در محور پد(خندق) نیروهای خودی توانستند به‌سرعت خطوط پدافندی دشمن را درهم‌شکسته و خود را به بزرگراه عماره بصره برسانند. در این عملیات هواناوها توانستند ۲۱۶۵ رزمنده،۲۴۰ اسیر، ۲۱۷ قبضه جنگ‌افزار سنگین، ۱۳۰ تن مهمات و ۲۰ دستگاه ماشین‌آلات سنگین مهندسی را ترابری نماید. همچنین در این عملیات تکاورن دریایی با  استفاده از  شناورهای هجومی سبک توانستند در سرعت بخشیدن به تحرک  واحدهای عمل‌کننده در هورها و باتلاق‌ها نقش بسیار مؤثری ایفا نمایند.

 

عملیات والفجر ۸

 

با توجه به اینکه شبه‌جزیره فاو تنها راه ارتباطی عراق با دریا بود و به لحاظ نظامی و اقتصادی و سیاسی از اهمیت زیادی برای کشور عراق برخوردار بود تصرف این منطقه توسط ایران می‌توانست وضعیت جبهه را به نفع نیروهای خودی تغییر دهد لذا عملیات والفجر ۸ به‌منظور تصرف شهر فاو و جلوگیری از دسترسی عراق به شمال خلیج‌فارس و تهدید بصره از جنوب طرح‌ریزی و در تاریخ ۱۳۶۴/۱۱/۲۰ آغاز گردید.

 

با توجه به اینکه یگان­‌های تکاوران دریایی در سواحل شرقی اروندرود، به‌صورت نقاط اتکا مواضع پدافندی را شکل داده بودند و در طول این خط پدافندی پایگاه­‌های عملیات ویژه تکاوران دریایی به جهت پشتیبانی اطلاعاتی عملیات­‌های نیر و سایر نیروها ایجاد گردیده بود. یکی از فعالیت­‌های مؤثر یگان­‌های عملیات ویژه نفوذ به مناطق تحت کنترل دشمن و جمع‌آوری اطلاعات ارزشمند بود که مورد استفاده طراحان  عملیات والفجر ۸ قرار گرفت. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علاوه بر پشتیبانی اطلاعاتی که از عملیات والفجر۸ به عمل آورد، با به‌کارگیری ناوگروه هواناوهای سنگین و اسکادران بالگردهای دریایی و یگان­‌های شناور مامور گشت و مراقبت سطحی و هوایی در شمال خلیج‌فارس، عناصر ایستگاه‌های دریایی خسروآباد، نهرقاسمیه، نهر ابوشکر و پشتیبانی منطقه سوم دریایی خرمشهر مستقر در بندر امام خمینی(ره) و همچنین استقرار ابتکاری توپخانه  سنگین دریایی در محدوده کارخانه نمک فاو به‌ منظور پوشش ضد سطحی آبراه حوزه عبدالله توانست نقش مؤثری را در موقعیت و تداوم عملیات ایفا نمایند.

 

در این عملیات شناورها، بالگردها و هواناوهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در منطقه عملیاتی(اروند، خور عبدالله، فاو) پیش از ۲۰۰۰ رزمنده با تجهیزات مربوطه، ۲۵۰ تن انواع مهمات،  ۱۴۰ دستگاه انواع  خودرو  و جنگ‌افزارهای سنگین را در ساحل فاو پیاده و تخلیه نمودند. همچنین در این عملیات، نیروی دریایی ارتش ضمن انجام مأموریت‌های تجسس و نجات در دهانه اروندرود، خورموسی و شمال خلیج‌فارس با  استقرار سایت رادار و توپخانه سنگین دریایی در مجاورت کارخانه نمک حرکات سطحی دشمن در حوزه عبدالله را کنترل و بر اجرای آتش سنگین توپخانه دریایی از تحرکات و اجرای پاتک دشمن در این معابر ممانعت به عمل آورد.

 

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علاوه بر عملیات­‌های یادشده بالا به­ منظور جلوگیری از قطع خطوط مواصلاتی دریایی و همچنین به‌منظور جلوگیری از پشتیبانی رژیم بعثی توسط  بعضی از کشورها از طریق دریا اقدام به انجام عملیات‌­هایی همچون: عملیات مین‌روبی در دریا- طراحی و ساخت هدف‌های کاذب دریایی- عملیات اطلاعاتی در عمق منطقه دشمن- عملیات تجسس و نجات در دریا- عملیات ره‌گیری و تفتیش کشتی‌های مشکوک – عملیات پدافند جزایر و سکوهای نفتی کشور و… نمود.

 

سفیدپوشان و دریادلان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با رشادت­‌ها و دلاوری­‌های خودشان در طول هشت سال دفاع مقدس، راهبرد دشمن در حوزه دریا و محاصره اقتصادی و قطع خطوط مواصلاتی دریایی ایران را با شکست مواجه نمایند.

 

در حال حاضر نیز نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اعزام ناوگروهی دریایی به آبراه‌­های بین‌المللی ضمن حفظ امنیت دریایی کشتی­‌های تجاری ایران و سایر کشورها و مبارزه با دزدان دریایی و پشتیبانی از اقتصاد کشور و همچنین برگزاری رزمایش‌های مشترک دریایی با کشورهای هم‌پیمان و هم‌جوار، پیام صلح و دوستی ایران را به‌تمامی کشورها اعلام می‌نماید.

 

در پایان جا دارد از تمامی شهدای هشت سال دفاع مقدس و به‌ ویژه شهدای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که برای حفظ کیان و تمامیت ارضی میهن عزیزمان ایران، در اوج گمنامی و سلحشوری، بی‌هیچ ادعایی رفتند تا پروانه‌­وار شمع  وجود خویش را در راه دفاع از ارزش‌­های والای انقلاب اسلامی نثار نمایند، با ذکر صلوات و فاتحه یاد کنیم.

 

روحشان شاد و راهشان پر رهرو باد.