مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان ایجاد شهر لجستیکی در بندر شهیدرجایی را جذابیت و فرصتی بسیار مناسب برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران می‌داند و معتقد است که فعالیت‌های تولیدی و ارزش افزوده‌ای در این منطقه می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل و قیمت تمام شده کالا در بازار را کاهش دهد.در گفت و گو پیش رو با ا‌لله‌مراد عفیفی پور چالش‌های و موانع سرمایه‌گذاری در بنادر استان هرمزگان را بررسی کردیم. مدل‌های قرارداد با سرمایه‌گذاران اعم از قراردادهای بلند مدت و کوتاه مدت، تاثیر افزایش قیمت ارز بر رونق صادرات و افزایش هزینه‌کرد فعالان اقتصادی هم در این نشست دو ساعته مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در ادامه گفت و گویی نشریه سازمان بنادر و دریانوردی با مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان می آید:
در مورد چالش‌ها و موانع سرمایه‌گذاران در بنادر استان هرمزگان توضیح دهید و بگویید آیا برای رفع این موانع راهکار و یا اقدامی مدنظر قرار گرفته است؟
همانگونه که اشاره شد سرمایه‌گذاری یکی از اولویت‌های اصلی کشور و به تبع آن سازمان بنادر و دریانوردی است و دلیل آن‌هم ایجاد اشتغال، رونق تولید و خدمات است. یکی از دلایل ناکامی در حوزه سرمایه‌گذاری طی چندسال اخیر به وضعیت اقتصادی کشور مربوط می‌شود، البته در همین وضعیت هم در بندر شهیدرجایی چهار پروژه سرمایه‌گذاری در دست اجرا است و به هیچ‌وجه سرمایه‌گذاری در این بندر متوقف نشده است و ۴ پروژه سرمایه‌گذاری در حال طی مراحل نهایی است که به زودی اعلام می شود. میزان سرمایه گذاری مربوط به این پروژه ها در مقایسه با سرمایه گذاری های انجام شده قابل توجه است. سرمایه‌گذاری یک فرآیند بزرگ است و باید صفر تا صد مراحل آن دقیق و بدرستی انجام شود. از سال ۱۳۷۲ تاکنون در بندر شهیدرجایی ۲۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است وحجم سرمایه‌گذاری مربوط به این ۴ پروژه تعهد جذب سرمایه‌گذاری در سال جاری را پوشش می‌دهد.
برخی سرمایه‌گذاران بر این باور هستند که باید مدل‌های قراردادهای حوزه سرمایه‌گذاری توسط سازمان بنادر و دریانوردی از B.O.T به B.O.O تغییر یابد تا شاهد مدل‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت از حیث زمانی به جای مدل‌های کوتاه مدت باشیم.
مدل قرارداد B.O.O تابع شرایط خاصی است که پس از ساخت، بهره‌برداری صورت می‌گیرد و در نهایت به عنوان مالک تلقی خواهد شد. این موارد از جمله مقررات عامه کشور است و اگر مقررات عمومی کشور اجازه استفاده از مدل قرارداد B.O.O را بدهد قطعا سازمان بنادر و دریانوردی از این مسئله استقبال می‌کند. مجلس شورای اسلامی طی سال‌های اخیر در تدوین مقررات کلان همکاری بسیار مناسبی با سازمان بنادر و دریانوردی داشته و از اقتصاد و تجارت دریایی و بندری کشور حمایت‌های لازم را در دستور کار قرار داده است. واقعیت این است که مسئله مربوط به قراردادهای سرمایه‌گذاری باید دقیق‌تر و کارشناسی تر مورد بررسی قرار گیرد. در قراردادهای B.O.O زمینی که مربوط به دولت است در نهایت به شخص یا شرکت واگذار می‌شود که اجرای اینگونه قراردادها نیاز به فرآیند طولانی دارد.
در عین حال شرایط مربوط به قراردادهای B.O.T هم تاکنون مانعی برای انجام سرمایه‌گذاری نبوده است و دوره بهره‌برداری که برای سرمایه‌گذار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است با نظر سرمایه‌گذاران و مدل مالی که توسط آن‌ها ارائه می‌شود پس از بحث و بررسی تعیین می‌گردد. دوره بهره‌برداری کاملا منطبق بر مدل‌های مالی است و باید با میزان درآمد، سهم و تعهدی که تعیین می‌شود منطبق باشد، در غیر این صورت اقتصادی نیست. به طور مثال سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیارد تومانی با درآمد سالانه ۱۵ میلیارد تومانی دوره بهره‌برداری ۵۰ ساله داشته باشد.
باید تاکید کرد که ایراد و اشکالی در مورد قراردادهای B.O.T وجود ندارد و به خودی خود مانع انعقاد قرارداد نیستند، اگرچه روش‌های دیگری نظیر B.O.O می‌تواند به عنوان محرک عمل کند اما قراردادهای B.O.T هم مانعی برای انعقاد قراردادهای سرمایه‌گذاری نیست. در نهایت اینکه اگر به طور کلی بگوییم در یک کشور قراردادهای بلند مدت امضا می‌شود، بدون اینکه از جزییات آن قرارداد مطلع باشیم و به چنین مواردی استناد کنیم چندان ملاک نیست و اطلاع از شرایط یک قرارداد مهم‌ترین مسئله‌ای است که باید به آن توجه داشت.
در مورد افزایش قیمت ارز و مشکلاتی که سرمایه‌گذاران را دچار مشکل کرده است، توضیح دهید.
ضروری است همه موارد در کنار یکدیگر ارزیابی شوند و به صورت کلی همه پارامترهای یک پروژه اعم از درآمدی و هزینه‌ای باید کنار یکدیگر قرار گیرند و نباید دید یک سویه از طرف گیرنده خدمات و یا ارائه دهنده خدمات به موضوع داشت و این دو باید در کنار یکدیگر ارزیابی شوند و در این زمان است که می توان اثرات تغییرات نرخ ارز را ارزیابی کرد.اما انچه معلوم است این است که تاثیراتی داشته و به نظر نمی رسد تاثیرات منفی آن بر فعالیت فعالین بیشتر بوده است. مقایسه باید تطبیقی باشد و مشخص کنیم که طرف رقابت ما در حوزه سرمایه‌گذاری بنادر حاشیه جنوب خلیج فارس هستند و یا بنادر اروپایی مدنظر نظر است. به طور حتم سازمان بنادر و دریانوردی باید چنین برنامه‌ای را در دستور کار خود قرار دهد و پیش از این نیز مباحث این چنینی در سرمایه گذاری مطرح شده است. تا به امروز نیز آن‌چه در حوزه سرمایه‌گذاری رخ داده بر مبنای رضایت سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف بوده و قرارداد با بررسی های کارشناسی و مدل مالی تعریف شده منقعد می شود.
چه حوزه‌هایی را برای سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌کنید؟
خدمات کالا و کانتینر اعم از کالاهای صادراتی، ترانزیتی، وارداتی و نفتی از جمله حوزه های با پتانسیل بالا جهت سرمایه‌گذاری در بندر شهیدرجایی است. باید بدانیم که ظرفیت‌هایی که در حوزه نفتی و کالاهای نفتی در بندر شهیدرجایی وجود دارد بی‌نظیر است. در عین حال در حوزه بانکرینگ علی‌رغم همه فعالیت‌هایی که مدنظر قرار گرفته است نتوانسته‌ایم سهم مناسبی را از بانکرینگ خلیج فارس تصاحب کنیم و خدمات مورد نیاز کشتی‌ها که برای دریافت خدمات مختلف وارد لنگرگاه‌های کشور می‌شوند و یا از نزدیک سواحل کشور عبور می‌کنند، به درستی ارائه کنیم.
بنادر نسل سوم، بنادری هستند که کالای خام به آن‌ها وارد می‌شود و در همان بندر فرآیند ارزش افزوده‌ای در مورد آن انجام و در نهایت صادر شده و یا به داخل کشور باز می‌گردد. متاسفانه این اقدام در خصوص بنادر کشور رخ نداده است و چند سالی که اعلام می‌کنیم ۲۴۰۰ هکتار زمین به بنادر شهیدرجایی ملحق شده که از پتانسیل بالایی برای سرمایه گذاری در حوزه های ایجاد ارزش افزوده و تولید برخوردار است.
زمانی که با چنین پتانسیلی در بندر شهیدرجایی روبرو هستیم اما متاسفانه یک پتروشیمی را در داخل کشور که ۱۰۰۰ کیلومتر از ساحل فاصله دارد، ایجاد می‌کنیم مطمئنا اقدام درستی انجام نداده‌ایم. در شرایط اقلیمی که با بحران آب روبرو هستیم، مواد خام مورد نیاز پتروشیمی در بنادر کشور تخلیه می‌شود و پس از آن ۱۰۰۰ کیلومتر مسافت را طی می‌کند تا به داخل کشور برسد و پس آن محصول تولیدی مجددا باید همین مسافت را طی کند تا دوباره به بندر برسد و صادر شود.
بنده اگر سرمایه‌گذار بودم قطعا در بندر شهیدرجایی کارخانه تولیدی ایجاد می‌کردم چراکه هزینه های حمل و نقل یکی از هزینه‌های اثر گذار بر قیمت محصول نهایی است. اگر پتروشیمی در بندر و نزدیک ساحل تاسیس می‌شد، دیگر نیازی به طی مسافت ۱۰۰۰ کیلومتری برای انتقال آب نبود و در عین حالی دلیلی برای انتقال ۱۰۰۰ کیلومتری مواد اولیه وجود نداشت تا مجددا محصول نهایی ۱۰۰۰ کیلومتر بازگردد و به منظور صادرات به بندر برسد.
آن‌چه اهمیت دارد این است که ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در بنادر کشور، به ویژه بندر شهیدرجایی وجود دارد و باید معرفی ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری بیش از پیش انجام شود و مذاکره رو در رو با سرمایه‌گذاران در دستور کار قرار گیرد.
عموم سرمایه‌گذاری‌ها در چه بخش‌هایی است؟
با توجه به ظرفیت‌های خوب ترانزیتی کشور و امکان دسترسی کشورهای آسیای میانه و اروپا به ایران و نیز شرایط همسایگان شرقی، غربی، شمالی و جنوبی کشور می‌توان به خوبی از ظرفیت‌های ترانزیتی ایران استفاده کرد. عملیات ترانزیتی یک فرآیند چند وجهی است و تنها مربوط به یک دستگاه نیست و دستگاه های مختلف باید ضوابط و فرآیندهای خود را تسهیل کنند. اگر سهم زیرساخت‌های مورد نیاز ترانزیت نظیر حمل و نقل ریلی افزایش یابد می‌توان سرمایه‌گذاری‌ها را به سوددهی بیشتر رساند و سرمایه‌گذاران را بیش از گذشته ترغیب کرد. جذابیتی که در بندر شهیدرجایی وجود دارد ایجاد شهر لجستیکی است که در آن فرآیند ارزش افزوده ای مدنظر قرار می‌گیرد و با توجه به هزینه‌های گزافی که بر اثر حمل و نقل به شرکت‌های تولیدی تحمیل می‌شود، فرصت بسیار مناسبی است تا تولیدکنندگان تولیدات خود را چه در بخش صادراتی و چه در بخش مواد اولیه و خام که از سایر کشورها وارد می‌شود از این ظرفیت به نحو مطلوب استفاده کرده تا به بندر بیایند و فعالیت‌های تولیدی و ارزش افزوده‌ای خود را چه در حوزه نفتی و چه در حوزه غیرنفتی انجام دهند.
بسیاری از سرمایه گذاران در بنادر از شرایط ارائه تسهیلات بانکی گله‌مند هستند. در مورد بانک‌های و نقش اثر گذار آن‌ها جهت فعالیت سرمایه‌گذاران نیز توضیح دهید.
بانک‌های متعددی در بندر شهیدرجایی شعبه دارند و در حال فعالیت هستند و خوشبختانه بازگشت سرمایه خود را به وضوح ملاحظه کرده‌اند، البته متغیرهای متعدد اقتصادی در میزان سوددهی و بازگشت سرمایه و یا تسویه و بازپرداخت تسهیلات اثر دارد ولیکن فعالیت های خدماتی در بندر همچنان مناسب است و شرکت های ارایه کننده خدمات با بهره وری بالاتر و تلاش برای بهینه کردن هزینه های خود یقینا از مشکلات اقتصادی عبور خواهند کرد.
سازمان بنادر و دریانوردی در کنار سرمایه‌گذاران در بانک خواهد بود و از هیچ کمکی در این زمینه دریغ نخواهد کرد. اینکه سرمایه‌گذاران در کنار بانک‌ها قرار گیرند پدیده ای بسیار مطلوب است و حاضر هستیم جهت تعامل بانک‌ها و سرمایه‌گذاران اقدام کنیم و اطمینان دهیم که سرمایه‌گذاری ها در بندر شهیدرجایی سودده خواهند بود. یک فعالیت زمانی می‌تواند سودده باشد که درآمدها در مورد آن بیش از هزینه‌ها باشد، بنابراین هرچقدر هزینه‌ها پایین باشد سوددهی و بازگشت سرمایه سریع‌تر رخ می‌دهد و باید بدانیم که یکی از عوامل هزینه‌بر حمل و نقل است و زمانی این امکان وجود دارد که یک فعالیت تولیدی با کمترین هزینه به سرانجام برسد بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاران این است که به بنادر بیایند این مسئله می‌تواند به عنوان یک انگیزه برای بانک ها تلقی گردد شود تا مطمئن به بازگشت سرمایه خود شوند.
نظرات بسته شده است.